Іш қату (констипация, обстипация) - ішекті босатудың қиындауы (дефекация).
Іш қату, қиын немесе жеткіліксіз дәрет шығару – түрлі аурулардың симптомы, бұл ересектердің 30-50 пайызында және балалардың 5-20 пайызында кездеседі.
Іш қату апта ішінде үш реттен аз дефекация болған жағдай болып саналады.
Жедел іш қату – бірнеше күн қатарынан нәжістің болмауы.
Диагностика
Іш қатуды диагностикалау кезінде ең бастысы – ішектерді босату проблемасына себеп болған негізгі ауруды анықтау болып табылады. Әдетте гастроэнтеролог дәрігері немесе терапевт іштің және артқы өтіс аймағын пальпациялап қарап шығады, науқастың шағымдарын тыңдап, ауру тарихын зерттейді. Содан кейін қанның (жалпы және биохимиялық), зәрдің (жалпы) және нәжістің (копрограмма, дисбактериозға талдау, жасырын қанға талдау) зертханалық талдаулары тағайындалады.
Аспаптық зерттеулер қолданылады:
Созылмалы кезеңге өткен кезде шаршау, тәбеттің төмендеуі, ұйқының бұзылуы пайда болады. Тері бозғылт және құрғақ болады.
Емдеу
Іш қатуды емдегенде ең бастысы – тамақтану жүйесі. Диетаға талшыққа бай тағамдарды қосу керек: кебек наны, жаңа піскен жемістер (цитрус, қара өрік, өрік, алма), көкөністер (қызылша, сәбіз, қырыққабат), жармалар (қарақұмық, арпа, сұлы). Қара өрік ерекше ұсынылады.
Ет майсыз, оңай қорытылатын – тауық еті, күркетауық, қайнатылған сиыр еті ұсынылады.
Іш қатуына ықпал ететін тағамдар мен ыдыс-аяқтарды алып тастаған жөн: шырышты ботқалар (күріш), жидектер шетен, қаражидек, күшті қара шай, какао, тәтті тоқаштар, ысталған тағамдар, майлы сорпалар, кремдер мен соустар, консервілер, алкоголь.
Сусындардан жылы минералды су, шырындар, квас, біркүндік айран, қатық ұсынылады. Күніне кемінде 1 литр сұйықтық ішу керек. Тағамдарды бөліп, күніне кемінде бес рет қабылдау қажет.
Дұрыс рацион қалыптастыру үшін диетологтың кеңесі ұсынылады.
Тамақтанудан басқа, қозғалыс белсенділігі де қажет: таңғы жаттығу, жүгіру, серуендеу, жүзу, ЛФК.
Іш қатуда қолданылатын іш жүргізетін дәрілер мен клизмаларды тек дәрігер тағайындай алады!
Жаңа туған нәрестелердегі іш қатуды (тәулігіне екі реттен аз орындық) неонатолог немесе педиатр емдейді.
Жүкті әйелдерде іштің қатуы – жиі кездесетін құбылыс. Іш қату пайда болған жағдайда жүкті әйел дереу өзінің акушер-гинекологына жүгінуі керек, ол қажет болған жағдайда гастроэнтеролог немесе эндокринологқа жолдама береді.
Кейбір аурулар, олардың симптомы іш қату болып табылады, хирургиялық араласуды қажет етеді (Гиршунг ауруы, долихосигма, парапроктит және т.б.).
Асқынулар:
Алдын алу
Іш қатудың алдын алудың ең жақсы тәсілі - себептерді жою және оларды тудыратын ауруларды емдеу (антибиотиктерді ұзақ уақыт қабылдау, төсек режимі, дұрыс емес тамақтану).
Сәйкесінше, салауатты өмір салты, дене белсенділігі, рационда шикі жемістер мен көкөністердің, қышқыл сүт өнімдерінің болуы іш қатуларды өмірден жояды.
Себептер:
