Варикоз — бұл венозды тамырлардың кеңеюі, қабырғаларының жұқаруы және «түйіндердің» (жергілікті кеңеюлердің) пайда болуы.
Әдетте «варикоз» деп аяқтардың төменгі бөлігінің венозды тамырларының кеңеюін түсінеді. Әйелдер мұндай варикозға ерлерге қарағанда төрт есе жиі шалдығады. Басқа түрлері де бар.
Өңеш веналарының варикозды кеңеюі гипертония кезінде, тік ішектің веналарының кеңеюі геморрой кезінде кездеседі. Сымдық каналдың веналарының кеңеюі варикоцеле деп аталады.
Аяқтардың төменгі бөлігінің венозды кеңеюі көзбен қарау кезінде аның көрінеді (қисайтылқан, қатпарланған, түйінді тамырлар), бірақ нақтылану үшін флебологтар ультрадыбыстық доплерографияны, ультрадыбысты ангиосканирлеуді (түсті дуплексті сканирлеу; триплексті сканирлеу) тағайындайды.
Аурудың дамуына жол бермеу үшін алғашқы симптомдарда, тері астындағы веналар аяғында көрінетін кезде шаралар қабылдау қажет. Флеболог дәрігер қажетті профилактикалық шараларды тағайындайды, сондықтан кейінгі емделу қажет болмайды.
Варикозды емдеу консервативтік, склерозирлеу және хирургиялық болып бөлінеді.
Консервативті әдістерге компрессия жатады (қысым), бұл эластикалық байламдарды бекіту, компрессиялық гольфтарды, шұлықтарды кию. Сонымен қатар, дәрілік препараттар тағайындалады: таблеткалар, майлар, гельдер. Физиотерапия, ЛФК, жүзу, су процедуралары жақсы әсер береді. Ауыр жағдайларда кортикостероидтар қолданылады.
Склеротерапия кезінде кеңейтілген тамырға арнайы препарат енгізіледі, ол тамыр қабырғаларын «жабысқақ» етеді.
Хирургиялық әдістерге флебэктомия (венаның алынуы), эндовазальды лазерлік коагуляция (венаның лазермен жабысуы), радиожиілікті коагуляция (венаның сәулемен «балқытылуы») жатады.
Аяқтарының төменгі бөлігінің венозды кеңеюінің үздік профилактикасы — физикалық белсенділік, спортпен айналысу (велосипед, жүзу, шаңғы). Отырған жұмыс кезінде серзілір жасау, дене жаттығулары (саусақтарда тұру, приседаниялар) керек. Жұмыста аяқтардың астына төмен орындық қоюға, ұйқы кезінде аяқтарды көтеруге болады.
Варикоздың дамуына ауырлықты көтеру, жоғары температураның әсері себет болады, сондықтан бұл факторларды барынша жою қажет.
Варикоздың басқа түрлері кезінде профилактикалық шаралар негізгі ауруға байланысты (порталды гипертензия, геморрой, варикоцеле және т.б.).
туа біткен немесе иелікке алынған веналардың деформациясы;
тұқым қуалаушылық;
жүктілік
жыныстық жетілу кезеңі немесе менопауза;
кәсіби ерекшеліктер (жүк көтеретіндерде, шаштараздарда, сатушыларда, мұғалімдерде — аяқтарында көп уақыт өткізетіндерде немесе ауырлықты көтеретіндерде; кеңсе қызметкерлерінде отырықсыз өмір салтына байланысты);
семіздік;
тұрақты жөтел;
жүйелі іш қатуы
