Безеу (акне, бөрткендер, безеу бөрткендер) - бұл май бездерінің дұрыс жұмыс істемеуінен және олардың шығындылық түтікшелерінің бітелуінен туындайтын терінің қабыну ауруы. Ол папулдар (қуысы жоқ тері бетіндегі көтерілістер), пустулдар (іріңді көпіршіктер), комедондар (қара нүктелер) түрінде көрінеді.
Қарапайым акне жыныстық жетілу кезеңіндегі (12-13 жастан бастап) жігіттер мен қыздар үшін тән және әдетте 25-30 жасқа дейін өтеді. Кейінгі жастағы безеулер гормоналдық бұзылулардың, әйелдерде поликистоздық аналық бездердің белгісі болуы мүмкін.
Безеу бөрткендердің пайда болу механизмі келесідей: май бездері тым көп тері майын бөліп шығарады, ол тері ұяларын өлген майлық және эпителийлік жасушалармен бітейді. Бұл Propionibacterium acnes, Malassezia бактерияларының дамуына тамаша ортаны жасайды, олар қабынуды тудырады. Қабыну процесін тоқтатуға тырысқан кезде жабық түтікшелерде лейкоциттер жиналады, олар өліп, іріңді құрайды. Ірің тері ұлпаларын керіп, көтеріңкі пайда болуына әкеледі.
Тексеруден басқа дерматолог немесе косметолог анамнез жинайды, бөрткендердің қашан пайда болғаны, тұқымқуалаған аурулар, жыныстық жетілу уақыты, әйелдерде алғашқы етеккір, өткен аурулар, созылмалы аурулар туралы сұрақтар қояды.
Басқа аурулармен айырмашылығын анықтау мақсатында дерматолог жалпы және биохимиялық қан талдауларын, жыныс гормондарының деңгейін анықтау тесттерін, әйелдерде кіші жамбас ағзаларының УДЗ-ін, еркектерде қуық және жұмыртқа жатырын УДЗ-ін тағайындайды. Гипофиз ісіктерін жоққа шығару үшін бас сүйек рентгені жасалады.
Әдетте безеу бетте, иықтарда, кеуденің жоғарғы бөлігінде және арқада шығады. Сирек бүкіл арқа мен кеудені зақымдайды. Олар қызғылт түйіндер, қара нүктелер, бетінде шыңы бар конустар немесе ұшында кеуіп қалған қабыршықтар ретінде көрінеді.
Ауыр түрлері - индурацияланған безеу (көптеген қатты папулалар) және флегмонозды безеу, индурацияланған безеулер орнында пайда болатын іріңге толы кисталық қуыс. Олар бір-бірімен бірігіп, тұтас зақымдалған аймақтар түзеді.
Жастарда кәдімгі, немесе вульгарлық, безеулерден қашып құтылу мүмкін емес. Дәрігерге бармас бұрын не істеуге болады?
Біріншіден, пісіп жетілген, үстінде ақ басы бар, қол тигенде ауырмайтын безеулерді ғана сығып шығаруға болатынын білу керек. Екіншіден, осы процедура алдында қолдарды жуу, безеуді сутегі асқын тотығы немесе спиртпен сығу алдында да, кейін де өңдеу керек.
Екіншіден, мырыш құрамындағы өнімдерді пайдаланыңыз – тағамда (жемістер, жасыл көкөністер, жидектер, теңіз балықтары, сүт, күріш, қызылша, қызанақтар, сарымсақ), сондай-ақ кремдерде, лосьондарда және т.б. Арнайы мырыш бар витаминдік кешендер сатылады.
Бейтарап құралдармен жуыныңыз, теріні глина, сұлы, бал маскаларымен тазартыңыз, тазалағаннан кейін теріні ылғалдандырыңыз.
Өндірістік дайындалған лосьондарды, маскаларды, гельдерді қолданыңыз.
Акнені емдеу көмірсулар, майлар және ащы тағамдарды азайтылған диетадан басталады, иммунитетті нығайту, ішкі ауруларды емдеу, егер олар бөрткендердің себебі болса.
Ауыр түрлерінде дерматолог дәрігерлер ішкі және сыртқы қолдану үшін бактерицидтік құралдарды және антибиотикалық курстарды тағайындайды.
Қазіргі кезде физиотерапияның әр түрлі түрлері кеңінен қолданылады: криотерапия, лазерлік процедуралар, озон терапиясы, фототерапия, әр түрлі пилингтер.
Акненің асқынулары - тыртық, шрам, тұрақты пигментацияның қалыптасуы.
Безеу бөрткендерінің себептері ретінде жиі Propionibacterium acnes, Malassezia бактерияларымен жұғуын, сондай-ақ гормоналдық фонның ерекшеліктерін, эндокриндік ауруларды атап өтеді.
Гигиена қателіктері, иммундық жүйенің бұзылулары, кейбір дәрі-дәрмектерді қолдану, аллергия, көмірсуға бай диета безеулердің пайда болуына ықпал етеді.
