Тонзиллит (ангина) - таңдай бадамшаларының («гланд») вирустық немесе бактериялық қабынуы.
Миндальдер — жұтқыншақтың артқы бөлігінде орналасқан жұп орган, тыныс алу жолдарына бара жатқан микроорганизмдерді ұстап құратын өзіндік сүзгі ретінде қызмет етеді. Миндальдерде бактериялармен күресу үшін антиденелер шығарылады, бірақ кейде миндальдердің өзі қабынады.
Тонзиллит жедел және созылмалы болып екіге бөлінеді. Пайда болу себептеріне байланысты бактериялық және вирустық тонзиллит ажыратылады.
Үздік дәрігерлер туралы бірінші болып біліңіз және денсаулық туралы пайдалы ақпарат алыңыз. Біздің Telegram каналымызға жазылыңыз https://t.me/TopDocKz.
Тонзиллит диагнозы көріп тексеру, дене температурасының өлшемі, тамақтан жағынды талдау негізінде қойылады. Көзбен көргенде жұмсақ таңдайдың, қобдишаның, тілше және миндаль бездерінің қызаруы анықталады; миндаль бездерінде қақпақ, пленка немесе жаралар болуы мүмкін.
Науқас төсек тәртібін сақтап, температура мен ауырсынуды төмендететін дәрілерді қабылдау керек, дәрігер тағайындағанға дейін тамақты сода немесе тұз (бір стақан жылы қайнаған суға шай қасық) ерітіндісімен, фурацилинмен шаю керек.
Тонзиллитті емдеу антибиотиктерді қолдануды қажет етеді (бактериялық сипатты болса). Қазақстанда вирус тудырған тонзиллитті емдеу үшін интерферонды май қолданылады. Ауру грибокты сипатқа ие болса, кандидозға қарсы препараттар тағайындалады. Сонымен қатар, әртүрлі шаю тәсілдері (антисептикалық, шөптер негізінде), ерітетін таблеткалар, симптомдарды жоюға арналған дәрілер (температура, ауырсыну) міндетті түрде ұсынылады. Барлық емдеу кешенін тек дәрігер тағайындайды (терапевт немесе отоларинголог)!
Жедел кезеӊі аяқталғаннан кейін физиотерапиялық процедуралар (ультрафиолетм сәулелену, лазерлік терапия, фонофорез, диатермия) тағайындалуы мүмкін.
Диетаны сақтау пайдалы: ауыр емес, ыстық емес және суық емес тамақ тек сұйық немесе ысылған түрінде болу керек: сорпалар мен бульондар, ботқалар, пюре. Кез келген инфекциялар сияқты, көп сұйықтық ішу керек, жедел кезеңде төсектік режим сақтау керек. Ауырған адамды мүмкіндігінше отбасының басқа мүшелерінен оқшаулаңыз, өйткені ауру жұқпалы болып табылады. Бөлек ыдыстар, сүлгілер және т.б. бөлінген.
Тонзиллиттің кейбір түрлері хирургиялық араласуды қажет етеді, мысалы абсцесс кезінде. Егер қолданылған әдістер көмектеспесе және инфекцияның басқа ағзаларға таралу қаупі болса, онда таңдай бездерін алып тастау қажет.
Соңғы уақытта созылмалы тонзиллитті емдеуде криотерапия («криоөткізу» зардап шеккен бадамша бездерді) қолданылуда.
Профилактика: иммунитетті күшейту, шынығу (су құйылу, жүзу, кішкентай балаларда — ауалы ванналар), дұрыс тамақтану, созылмалы инфекциялардың барлық көздерін емдеу: кариестен, гаймориттен, созылмалы тонзиллиттен.
Аурудың созылмалы түрге өтуі, паратонзиллярлық абсцесс (паратонзиллит, флегмонозды ангина), ол тамақтың ауырсынуының күшеюімен, температураның көтерілуімен, жұтынудың қиындауымен, көп мөлшерде сілекей шығарумен, жұтқыншақтың ісінуімен сипатталады. Абсцесс хирургиялық жолмен ашылуы қажет.
Тонзиллитті емдеудегі қателіктер пиелонефрит, гломерулонефрит, миокардит (жүрек қабынуы), эндокардит, жүрек клапандарының зақымдалуы, жүрек ақаулары, холангиогепатит, буындардың ревматизмі, жүйке жүйесінің қабынуы, полиартрит сияқты асқынуларды тудырады. Жүктілік кезіндегі тонзиллит ұрықтың даму ақауларын туындатуы мүмкін.
Тонзиллитті вирус пен бактериялар (негізінен гемолитикалық стрептококк А), саңырауқұлақтар тудырады. Тонзиллит симптом ретінде мерез, қызылша, мононуклеоз, дифтерия, агранулоцитоз, лейкоз, қызамық сияқты ауруларды тудырады. Сондай-ақ, себеп ретінде тісжегі және ауыз қуысының басқа да инфекциялары болуы мүмкін.
Тонзиллит жұқпалы, ол ауадағы тамшылар арқылы беріледі. Ауруға төмен иммунитет, салқындау, қолайсыз климат, ауаның ластануы, жеткіліксіз тамақтану, жалпы организмнің әлсіреуі; мұрын қалқасының қисаюы, аденоидтар немесе мұрын полиптері себеп болуы мүмкін. Созылмалы тонзиллит жиі іріңді гайморит және тіс кариесінің аясында пайда болады.
