Жүрек жетіспеушілігі – жүректің денеге жеткілікті қанды жеткізуде қабілетсіз болатын патологиялық (уру) жағдайы.
Жедел және созылмалы жүрек жетіспеушілігін ажыратады.
Жедел жүрек жетіспеушілігі бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін жылдам дамиды. Ол жүрек астмасы (тұншығу), өкпе ісінуі, кардиогенді шок түрінде көрінеді. Жедел жүрек жетіспеушілігі, атап айтқанда, миокард инфарктының белгісі болып табылады.
Созылмалы жүрек жетіспеушілігі жүрек ақауы, артериалды гипертензия, анемия салдарынан бірнеше жыл бойы дамуы мүмкін. Бұл жүрек-қан тамыр жүйесі ауруларының ең таралған асқынуы деп танылады.
Локализацияға байланысты жүрек жетіспеушілігі сол жақ қарынша (миокард инфарктынан кейін дамиды), оң жақ қарынша (өкпе гипертензиясы себеп болады) және аралас – оң және сол қарыншалардың шамадан тыс жүктелуімен байланысты.
Жедел жүрек жетіспеушілігінің белгілері пайда болғанда шұғыл түрде жедел жәрдем шақырып, операторға кардиобригаданың қажет екенін хабарлау керек. Дәрігерлер келгенше науқасқа тыныштық, таза ауа ағынын қамтамасыз ету және белгіленген дәрі-дәрмектерді қабылдауды қадағалау қажет.
Созылмалы жүрек жетіспеушілігі бар науқастар кардиолог дәрігердің диспансерлік бақылауында болуы тиіс, үнемі тексерулерден өтіп, қажет болғанда стационарлық емдеуге бағытталуы тиіс.
Жүрек жетіспеушілігін туғызған себептерге байланысты, қандын қысымы мен жүрек соғысын қалыпқа келтіретін препараттар тағайындалады. Ауырсынуды жояды. Одан әрі емдеу жүрек жетіспеушілігін туғызған негізгі ауруға байланысты.
Ауыр жағдайларда операция жасау, тіпті жүрек ауыстыру нұсқалуы мүмкін.
Жүрек жетіспеушілігін алдын алу ең алдымен жүрек-қан тамыр жүйесінің ауруларын алдын алуға бағытталған: артериалды гипертензия (гипертония), аритмия, атеросклероз, миокардит, сонымен қатар эндокринді аурулар мен асқазан-ішек жолдары аурулары. Салауатты өмір салтын ұстану, зиянды әдеттерден бас тарту, физикалық белсенділікті елемеу ұсынылады. Диета тұзды, сұйықтықты, майлы тағамды шектеуді қамтиды.
Жүрек жетіспеушілігінің асқынуы мүгедектікке әкеледі. Науқас тыныштықта да ентігу мен әлсіздік сезінеді, тік отыруға мәжбүр болады. Ісіну дамиды, плевра және құрсақ қуысында сұйықтық жиналады.
