Жатыр мойынының қатерлі ісігі – жатыр мойыны тінінің клеткаларынан пайда болатын қатерлі жаңаөскін. Жатыр мойынының қатерлі ісігі аурулары жиілігі бойынша әлемдегі онкологиялық аурулар арасында үшінші орында тұр.
ЖАТЫР МОЙЫНЫНЫҢ ҚАТЕРЛІ ІСІГІНІҢ БЕЛГІЛЕРІ
Ерте кезеңдерде жатыр мойынының қатерлі ісігінің белгілері жиі байқалмайды. Кейінірек мынадай белгілер пайда болуы мүмкін: геморрагия, жыныстық қатынастан кейін қынаптан келген қан шығару, менструалды цикл арасында немесе өздігінен бөліну. Арқа, аяқ ауырсынулары, зәр шығару мен босануға байланысты қиындықтар пайда болуы мүмкін.
СЕБЕПТЕР
Ғалымдар жатыр мойынының қатерлі ісігінің дамуына бірінші кезекте адам папиллома вирусы (АПВ) әсер ететінін дәлелдеді. Адам папиллома вирусы осы түрдегі рак ауруымен ауыратындардың 100% -ында анықталады. Аурулардың 70% жағдайда 16 және 18 штамдағы папиллома вирустарына жауап береді.
ДИАГНОСТИКА
Жатыр мойынының қатерлі ісігін ерте анықтаудың маңызды факторларының бірі - тұрақты гинекологиялық тексеру.
Диагностикалық шаралар кешеніне кіреді:
- Гинеколог пен онкологтің кеңесі;
- Қынапты пәлпаторлық гинекологиялық тексеру;
- Тік ішекті тексеру;
- Кольпоскопия;
- Жатыр мойынының биопсиясы;
- Жатыр мойынының каналын гистологиялық талдау үшін қырып алу;
- Қан онкомаркерлерінің деңгейін анықтау;
- Онкоцитологияға сынама алу;
- Кіші жамбас және құрсақ қуысының УДЗ және МРТ.
ЕМДЕУ
Жатыр мойынының қатерлі ісігін емдеу кешені:
- хирургиялық емдеу (қатерлі аймақ жатыр мойынының бір бөлігімен немесе толық жатырмен бірге алынып тасталуы мүмкін). Кейде операцияға кіші жамбастың лимфа түйіндері мен аналық бездерін шығару қосылады;
- сәуле терапиясы (ионизациялық сәулемен емдеу). Бұл әдіс жатыр мойынының қатерлі ісігін емдеудің негізгі әдісі болып табылады және көбінесе химиотерапиямен үйлесімде 3-4 кезеңде қабілетіне қол жетімсіз хирургиялық араласу мүмкін емес болғанда, жалғыз мүмкін әдіс болып табылады;
- химиотерапия (онкоклеткалардың өсуі мен бөлінуін тежейтін дәрілер).
АСҚЫНУЛАР
- Рактың қайталануы;
- Бедеулік (жатыр алынып тасталған жағдайда);
- Түсік немесе ерте босану (жүкті әйелдерде);
- Жамбастың лимфа түйіндеріне ошақтар және сирек жағдайларда шап лимфа түйіндеріне ошақтар;
- Қашық метастаздар бүйрек, бауыр, өкпе;
- Өлім ісіктің таралуынан немесе оның туғызған қиыншылықтарынан.
АЛДЫН АЛУ
- Гинеколог дәрігердің тұрақты тексеруі, цитологиялық сынама алу жылына кемінде бір рет (әсіресе 35 жастан кейін);
- Адам папиллома вирусының ПТР-диагностикасы;
- Жатыр мойынының қатерлі ісігіне қарсы вакцинация;
- Кондомдарды қолдану;
- Кездейсоқ жыныстық қатынастардан аулақ болу;
- Жеке гигиенаның ережелерін сақтау;
- Жыныстық қатынас арқылы берілетін инфекциялық-қабыну ауруларын дер кезінде емдеу;
- Жиі түсік, қыруларды болдырмау.
