Жалпақ табандық – табанның күмбезінің төмен орналасуы арқылы алынатын өзгерісі. Соның нәтижесінде табанның амортизирлеу функциясы жойылады. Жалпақ табандыққа жынысына және жасына қарамастан барлық адамдар ұшырауы мүмкін.
Жалпақ табандықтың 3 түрі бар:
- ұзындық жалпақ табандық – табанның ұзындық күмбезінің жалпақ болуы, табанның ұзындығының артуына алып келеді;
- көлденең жалпақ табандық – табанның алдыңғы жағының жалпақ болуы, табанның ені артады;
- біріктірілген – ұзындық және көлденең жалпақ табандықтың түрлері бірігеді.
СЕБЕПТЕРІ
Бұл ауру тумысынан болуы мүмкін (3% жағдайда кездеседі) немесе жүре пайда болуы мүмкін.
Жүре пайда болатын жалпақ табандық кез-келген жаста пайда болуы мүмкін, оны өз кезегінде төмендегі түрлерге бөледі:
- Травматикалық – жарақаттардың салдарынан пайда болады (білек, өкше сүйектері, табан сүйектерінің сынуы немесе жұмсақ тіндердің зақымдануы);
- Паралитикалық – аяқтың параличі нәтижесінде пайда болады, аурулардан кейінгі салдардан (мысалы полиомиелит) немесе жарақаттардан;
- Рахитикалық - рахит ауруынан кейін пайда болады (сүйектердің деформациялануына себеп болатын ауру);
- Статикалық – төменгі аяқ-қолдардың артық жүктеме салдарынан пайда болады (артық салмақ, спортпен шұғылдану).
БЕЛГІЛЕРІ
Жалпақ табандықтың жалпы белгілері:
- табанның ауыруы;
- табанның пішінінің, ені немесе ұзындығының артуы;
- аяқтардың тез шаршауы;
- аяқтардың ауырлығы және ісінуі;
- аяқ киімнің бір жағынан тозуы.
Ұзындық түрінде де мыналар байқалады:
- құрысуы;
- білек және көтік аумағындағы аурулар;
- белдегі аурулар;
- білек буынының қозғалуының қиындауы.
Көлденең түрінде байқалатындар:
- саусақтардың деформациясы (ілмек тәрізді пішінге ие);
- табанның алдыңғы бөлігіндегі ауыратын сезімдер, терінің қатайуы.
ДИАГНОСТИКА
Диагнозды орто-пед дәрігері анықтайды, төмендегі зерттеулерге негізделіп:
- Рентгенограмма – табанның күмбезінің бұрышын және биіктігін анықтайтын тергеу;
- Компьютерлік және қарапайым плантография – табан іздерін зерттеу үшін жүргізіледі;
- Подометрия (Фридлэнд әдісі) – табанның биіктігі мен ұзындығының пайыздық қатынасын анықтауға арналған жол.
ЕМДЕУ
Жалпақ табандық тек балалық шақта толығымен емделеді. Ересектерде емдеудің мақсаты ауырсыну синдромын алып тастау және табанның бұлшық еттері мен байламдарын нығайту болып табылады. Өз уақытында емдеу арқылы табанның деформациясы процесін тоқтатуға және асқынулардан аулақ болуға болады.
Жалпақ табандықты емдеудің әдістері төмендегілерді қамтиды:
- гимнастика;
- емдік дене шынықтыру;
- физиотерапия;
- медикаментозды терапия;
- табан массажы;
- ортопедиялық стелькалар және арнайы аяқ киім кию.
Аурудың ауыр жағдайында дәрігер хирургиялық араласуды тағайындай алады.
АСҚЫНУЛАРЫ:
- табандар және тізе буындарының деформациясы, аяқ және балтыр бұлшық еттерінің пропорционалды емес дамуы;
- табандар, тізелер, сан және арқадағы ауырсынулар;
- табиғи емес жүрген және отырғызу, табандардың қисық өсуі;
- аралық омыртқа дискілерінің қысылуы;
- аяқтардағы қан айналымының бұзылуы;
- өсіп шыққан тырнақтың дамуы.
АЛДЫН АЛУ
- дұрыс таңдалған аяқ киім (ыңғайлы, тығыз емес, өкшесі 4 см-ден аспайтын);
- дұрыс жүру мәнерінің қалыптасуы;
- ұзақ жүруде ортопедиялық стелькаларды қолдану;
- жалаң аяқ жүру, әсіресе құм мен жұмсақ кебіндерде, ұштарында жүру;
- жылы аяқ ванналары және табан массажын қолдану;
- шектен тыс жүктемелерден аулақ болу.
