Паникалық бұзылыс – бұл кенеттен болған үрей, мазасыздық пен қорқыныш шабуылдарымен сипатталатын психикалық ауру. Бұл аурумен халықтың 4% ауырады, сонымен қатар әйелдер еркектерге қарағанда 4–6 есе жиі ауырады. Ауруды бірнеше рет кездесетін шабуылдармен, жылына бірнеше реттен күніне бірнеше ретке дейін ажыратады.
Паникалық бұзылыстың нақты себебі белгісіз. Дегенмен, бұл ауру кезінде ми химиялық тепе-теңдігі бұзылады, серотонин мен норадреналиннің алмасуы бұзылады.
Паникалық бұзылыстың пайда болуына генетикалық бейімділік пен күрделі стресс жағдайлары айтарлықтай әсер етеді. Сонымен қатар, балалық кезде бастан кешірген негативті эмоциялар ересек жаста паникалық шабуылдардың пайда болуымен байланысты болуы мүмкін.
Паникалық бұзылыс кезінде паникалық шабуылдар пайда болады, олар әдетте 10 минуттай созылады. Бірақ қысқа мерзімді (1-5 минут) және ұзақ мерзімді (30 минутқа дейін) шабуылдар да болуы мүмкін. Бұл кезде мазасыздық сезімі 1 сағатқа дейін созылуы мүмкін.
Паникалық бұзылыс кезінде келесі симптомдар байқалуы мүмкін:
Диагноз анамнез бен пациенттің шағымдары негізінде қойылады. Сондай-ақ паникалық шабуылдардың жиілігі де бақыланады.
Дәл диагноз қою үшін фобиялар мен соматикалық бұзылыстарсыз болу керек, бұл паникалық шабуылдардың себебі болуы мүмкін.
Көбінесе паникалық бұзылысты емдеу үшін кешенді тәсіл қолданылады. Психотерапевт дәрігері дәрілік және психотерапия қолдануы мүмкін. Психотерапия кезінде дәрігер пациентті себепсіз қорқынышты жеңу тәсілдеріне үйретеді. Дәрілік емдеу аурудың ауырлығына байланысты тағайындалады. Антидепрессанттар және транквилизаторлар қолданылуы мүмкін. Емдеу бір айдан бірнеше жылға дейін созылуы мүмкін, аурудың ауырлығына байланысты.
Паникалық бұзылыстың негізгі кері әсері өмір сапасының төмендеуі болып табылады. Адам үнемі жаңа шабуылдың пайда болу қорқынышында болады. Осыған байланысты депрессия, әлеуметтік оқшаулау, ұйқысыздық, транквилизаторларға тәуелділік дамуы мүмкін.
Паникалық бұзылыс шизофрения сияқты психикалық ауруларға ауыспайды немесе шабуыл кезінде өлімге әкелмейді.
Алдын алу шаралары жүйке кернеуін төмендетуге бағытталған. Алдын алу үшін тыныштандыратын дәрілік өсімдіктер қолданылуы мүмкін, науқас паникалық шабуылға әкелетін заттардан бас тартуы керек: алкоголь, кофеин, есірткі заттары, стресстен аулақ болу керек.
