Остеопороз – созылмалы ауру, онда сүйектер кальцийді жоғалтады, бұл тіпті аз зақымдану кезінде сыну қаупін арттырады. Остеопороз көбінесе 50 жастан кейінгі әйелдерде кездеседі, бірақ 30 жастан кейін, жүктілік және менопауза кезінде де пайда болуы мүмкін.
Остеопороздың дамуы организмде кейбір гормондардың: әйелдерде эстрогендер, ерлерде андрогендердің жетіспеушілігімен байланысты. Әйелдердің организмі бұл ауруға аса сезімтал, өйткені менопауза кезеңінде, 50 жастан кейін, эстроген деңгейі төмендейді. Эстроген гормоны кальцийдің шайылуын болдырмайды және сүйек ұлпасының жасушаларын қалпына келтіруді ынталандырады.
Қартайған кезде сүйек ұлпасының бұзылуына әкелетін басқа себептерге қан құрамындағы кальций мен Д дәруменінің жетіспеушілігі, қозғалғысыздық және жастың ұлғаюына байланысты эндокринді жүйедегі басқа да өзгерістер жатады.
Остеопороздың пайда болуы сүйек массасының 25-30 жасқа дейін қаншалықты дамығанына және осы кезеңнен кейін қаншалықты тез жоғалатынына байланысты. Сүйек массасы неғұрлым үлкен болса, остеопороздың даму қаупі соғұрлым аз.
Остеопороздың дамуына әсер етеді:
Кальций деңгейінің төмендеуі баяу жүреді, сондықтан көбінесе остеопорозды анықтағанда сүйек сынуымен байланыстырады. Бұл жағдайда ауру қазірдің өзінде дамыған сатыда және ауыр емдеуді қажет етеді.
Остеопороздың кейбір белгілеріне шаршау, тез шаршау, әлсіздік, аяқтың құрысуы жатады. Кальций тістердің құрамына кіретіндіктен, симптомдар тіс тақтасының көп болуы, қызыл иектің қан кетуі, эмальдің сезімталдығы және тістердің түсуі түрінде көрінуі мүмкін.
Ерте ақ шаштану, бұлшықет, сүйек немесе арқадағы ауырсыну, тырнақтардың сынғыштығы мен нәзіктігі остеопороздың дамуын көрсетуі мүмкін. Кальций жүректің жұмысында маңызды рөл атқарады, сондықтан оның жетіспеушілігі жүрек соғуын, тремор және әлсіздікті жоғарылатады. Уақыт өте келе бой қысқарады, қалып бұзылады, адам еңкіштене бастайды. Менопауза кезінде арқадағы немесе белдегі ауырсыну да остеопороздың дамуын көрсетуі мүмкін.
Сүйектердің максималды тығыздығы 25 жасқа дейін жетеді, сондықтан осы жасқа дейін және одан кейін организмде қажетті кальций мөлшерін сақтау маңызды. Остеопорозды емдеу сүйек ұлпасын қалпына келтіруге арналған дәрілік заттарды қолдануды көздейді.
Остеопороздың алдын алу үшін ең бірінші кезекте кальций мен Д дәруменіне бай дұрыс тамақтану қажет: сүт өнімдері, брокколи, жаңғақтар, тұқымдар, балық. Таңертең және түстен кейін күн көзінде ұзағырақ болу ұсынылады. Зерттеулер спорт және физикалық жүктемелер де бұлшықет пен сүйек ұлпасының өсуіне ықпал ететіндігін көрсетті. Жас кезде және менопауза кезеңінде орташа физикалық белсенділік сүйек ұлпасынан кальцийдің шайылуымен тиімді күреседі және остеопороздың алдын алады.
