Зәр шығару жолындағы тастар

Зәр шығару жолындағы тастар – зәр шығару жүйесінің бөлімдерінде тастардың пайда болуымен сипатталатын ауру. Зәр шығару жолындағы тастар урологиялық аурулардың ең жиі кездесетін түрлерінің бірі болып табылады, ересектер де, балалар да оған бейім. Көп жағдайда зәр шығару жолындағы тастар бір тастың пайда болуымен сипатталады, бірақ бірнеше тастардың бірден пайда болуы жиі кездеседі. Тастардың көлемі 1 мм-ден 10 см-ден аса диаметрге дейін болуы мүмкін.

БЕЛГІЛЕРІ

Зәр шығару жолындағы тастардың жалпы белгілері:

жиі және ауырсынумен зәр шығару;
құрыспалы ауырсыну;
зәрде қан.

Тастардың мөлшері мен орналасуына байланысты төмендегі белгілер көрінуі мүмкін: бүйрек коликасы (шап аймағына, сондай-ақ санның ішкі бетіне және жыныс мүшелеріне берілуі мүмкін), жүрек айну, құсу, қалтырау, дене қызуының көтерілуі.

СЕБЕПТЕРІ

Қазiргi уақытта тастардың пайда болу себебі толық анықталған жоқ. Зәр шығару жолындағы тастардың пайда болу ықтималдығын тудыратын факторлар мыналар:

дәрі-дәрмектердің жүйелі қабылдануы;
зәр шығару инфекциялары және зәр шығару жүйесінің басқа аурулары;
зәрдің шығуы бұзылған анатомиялық ерекшеліктер;
зат алмасуының бұзылуы;
эндокриндік аурулар;
дұрыс тамақтанбау және денсаулықсыз өмір салты;
тазартылмаған суды қолдану.

ДИАГНОСТИКА

Зәр шығару жолындағы тастардың диагностикасын уролог-дәрігер жүргізеді, оған төмендегі шаралар кіруі мүмкін:

анамнез жинау;
бүйрек ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ), компьютерлік томография (КТ), магниттік-резонанстық томография (МРТ);
экскреторлық урография, уретроцистоскопия, уретероскопия;
жалпы зәр, қан талдауы;
биохимиялық қан талдауы;
радиоизотоптық нефросцинтиграфия.

ЕМДЕУ

Зәр шығару жолындағы тастарды емдеу тастың құрамына, мөлшеріне және белгілеріне байланысты болады. Терапия мыналарды қамтуы мүмкін:

тас құрамына байланысты арнайы диета тағайындау;
медицинамен емдеу;
физиотерапия;
уретральды стенттің немесе тері арқылы нефростомияның көмегімен дренажжасау;
уретерореноскопия, ашық және лапароскопиялық операциялар.

АСҚЫНУЛАР

Емдеу болмаған жағдайда зәр шығару жолындағы тастар мынадай асқынуларды тудыруы мүмкін: созылмалы және жедел пиелонефрит, бүйрек коликасы, іріңді-септикалық асқынулар, цистит, гипертониялық ауру, бүйрек жеткіліксіздігі.

АЛДЫН АЛУ

Зәр шығару жолындағы тастардың алдын-алу шаралар кешені мыналарды қамтиды: дұрыс таңдалған рационмен толыққанды тамақтану, сұйықтықты тұтыну режимін сақтау, зәр шығару жүйесін жүйелі тексеру, қабыну және инфекциялық процестерді алдын-алу, белсенді өмір сүру.