Қызылша - 2-жастан 5-жасқа дейінгі вакцинацияланбаған балаларға жиі кездесетін жұқпалы вирустық ауру. Статистикаға сәйкес, әлемде жыл сайын 20 миллионға жуық адам қызылша ауруымен ауырады. 2017 жылы қызылша 110 мың адамның өліміне себеп болды. Ересек жаста қызылша балалық шаққа қарағанда ауыр болады және ауыр асқынулар тудырады.
Аурудың қоздырғышы-қызылша вирусы. Қызылша ауа-тамшылы жолмен жұғады және адам ағзасына көздің шырышты қабаттары мен жоғарғы тыныс жолдары арқылы енеді. Вирус бөлме температурасында екі күн бойы сақталуы мүмкін. Алайда, қайнату, сәулелендіру, дезинфекциялау кезінде ол бірден өледі. Қызылша вирусы өте ұшқыш: қызылшамен ауыратын науқаспен тікелей байланыста болмай, онымен бір үйде болудың өзі ауыруды жұқтыруға себеп болады.
Инкубациялық кезең 2 аптаға дейін созылады.
Қызылшаның алғашқы белгілері суық тиюмен ұқсас:
Содан кейін конъюктивит, беттің ішкі бетіндегі ұсақ ақ дақтар және таңдайда қызғылт нүктелер пайда болады.
Бөртпе кішкентай қызыл дақтар мен көпіршіктер түрінде көрінеді, әдетте ауыз қуысында дақтар пайда болғаннан кейін 1-2 күннен кейін. Ол алдымен бас терісінде, бетте, мойында және құлақтың артында кездеседі. 48 сағат ішінде бөртпе бүкіл денеге таралады.
Көбінесе "қызылша" диагнозы пациентті тексеру және анамнез жинау негізінде қойылады.
Денеде вирустық инфекцияның болуын көрсететін жалпы қан анализі жүргізілуі мүмкін. Сирек жағдайларда арнайы бактериологиялық және серологиялық зерттеулер қолданылады.
Егер асқынуларға күдік болса, өкпенің рентгенографиясы, невропатологпен кеңесу, реоэнцефалография, мидың ЭЭГ, люмбальды пункция сияқты қосымша зерттеулер жүргізілуі мүмкін.
Қызылша амбулаториялық негізде емделеді, ауруханаға жатқызу тек ауыр асқынулармен немесе эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. Қызылшаны арнайы емдеуге арналған препараттар әзірленбеген. Емдеу үшін симптомдармен күресуге және иммунитетті арттыруға бағытталған кешенді терапия қолданылады:
Көп жағдайда қызылша асқынусыз жүреді, бірақ кейде келесі ауруларды тудыруы мүмкін:
Алдын алудың негізгі әдісі-қызылшаға қарсы вакцинация. Алғашқы вакцинация балаларға 12-15 айда жасалады, ревакцинация 6 жаста жүзеге асырылады. Қызылшаға қарсы вакцинаны вакцинацияланбаған жүктілікті жоспарлаған әйелдерге алу керек. Вакцинация ұрықтануға дейін бір ай бұрын жасалады.
Қызылшамен ауырған адамда өмір бойы осы инфекцияға төзімділік сақталады.
