Диффузды эндемиялық зоб – йод жетіспеушілігінен болатын қалқанша безінің ұлғаюы. Бұл ауру көбінесе таулы аймақтарда және жағалаудан алыс континент бөліктерінде йод жетіспейтін жерлерде тұратын адамдарда кездеседі. Әйелдердің ағзасы қалқанша безінің гормондарына көбірек мұқтаж болғандықтан, әйелдерде зоб ауруы еркектерге қарағанда жиі кездеседі.
Диффузды эндемиялық зобтың ең жиі кездесетін себебі дұрыс тамақтанбау болып табылады. Теңіз өнімдері, жоғары йод мөлшері бар кейбір астық түрлері және сүт өнімдері жеткіліксіз мөлшерде қолданылады. Сонымен қатар келесі себептер болуы мүмкін:
Аурудың ерте сатысы симптомсыз өтеді.
Уақыт өте келе зоб келесі симптомдарды тудыруы мүмкін:
Диффузды эндемиялық зобты диагностикалау барысында:
Диффузды эндемиялық зобты емдеу әдісі қалқанша безінің ұлғаю дәрежесіне және оның функциясының күйіне байланысты. Болымсыз ұлғаю кезінде калий йодиді мен йод мөлшері жоғары арнайы диета тағайындалады. Емдеудің тиімділігі препаратты қолданудың басталғаннан кейін 6 айдан соң бағаланады, ал емдеу 2 жылға дейін созылуы мүмкін. Қалқанша безінің айтарлықтай ұлғаюы кезінде алмастырушы гормоналды терапия қолданылады. Аурудың кеш кезеңінде хирургиялық емдеу алмастырушы гормоналды терапиямен бірге қолданылады.
Уақтылы емделмеген жағдайда диффузды эндемиялық зоб жүрек-қантамыр жүйесінің мәселелерін, стромитті, өңештің, кеңірдектің, жақын жатқан нервтердің және тамырлардың қысылуын, қалқанша безінің қалыңдықтарындағы қан құйылуын, түйінді патологияның қатерлі түрге ауысуын тудыруы мүмкін.
Йод жетіспеушілігінің жаппай алдын алу шаралары йодталған тұзды тұтынуды қамтиды. Йодталған тұзды тағамды пісіргеннен кейін қосу керек, себебі калий йодидінен йод ысытқан кезде ұшып кетеді. Сондай-ақ, құрамында йод бар азық-түліктерге бай дұрыс тамақтануды ұстану ұсынылады.
