Деонтология (медицина этикасы) — дәрігер мен науқас арасындағы қарым-қатынас ережелерін зерттейтін пән; бұл медицина қызметкерлерінің этикасы, емнің пайдалылығын барынша арттыруға бағытталған медицина қызметкерлерінің мінез-құлық қағидалары.
Медициналық этиканың негізі деп аталатын Гиппократ анты саналады.
Медициналық деонтологияға мыналар кіреді:
медициналық құпияны сақтау мәселелері;
науқастардың өмірі мен денсаулығы үшін жауапкершілік шаралары;
медициналық қауымдастықтағы қарым-қатынас мәселелері;
науқастармен және олардың туыстарымен қарым-қатынас мәселелері.
«Пациентке қатысты медицина қызметкері барынша мұқият болуы керек және науқастың денсаулығын қалпына келтіру немесе оның азабын жеңілдету үшін барлық білімін қолдану керек; науқасқа оның денсаулығына пайда болатын мәліметтерді ғана хабарлап, дәрігер мен науқас арасында байланыс орнату керек. Пациенттің және емдеуге қатысы жоқ адамдардың қатысуымен, дәрігерлермен, персоналмен және пациенттің ауруы туралы әңгімелер мен пікірталастың алдын алу керек, кейбір жағдайларда ятрогендік аурулардың дамуына әкелуі мүмкін», - деп Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігімен бекітілген «Деонтология ережелерінде» айтылған.
Деонтология қағидаларына сәйкес, медициналық көмек пациенттің немесе оның заңды өкілінің ақпараттандырылған ауызша немесе жазбаша келісімін алғаннан кейін ғана көрсетілуі керек. Пациентке оның күтімі, емі, профилактикасы, манипуляцияларға дайындалуы туралы барлық ақпарат берілуі керек. Медицина қызметкерлері пациентке түсінікті түрде және түсінікті тілде түсіндірме беруге міндетті.
Пациенттің медициналық ұйымда болуы кезінде қызметкерлер пациентпен және оны алып жүрушілермен әдептілік сақтауы қажет. Әрбір қызметкер пациенттің құқықтарын сақтау, оның діни және рухани сенімдерін құрметтеу керек.
Арнайы келісілген жағдайлардан басқа немесе пациенттің немесе оның заңды өкілінің келісімі болуы жағдайлардан басқа дәрігерлік құпия құпия мәліметтерді жариялауға тыйым салынады.
Алайда деонтологияның ережелері тек медициналық персоналға ғана емес, сондай-ақ науқастарға да қолданылады. Әрбір пациент пен күту қызметін атқарушы медицина қызметкерлерімен әдепті және сындарлы болуы керек. Қажет болған жағдайда өз ауруына байланысты оқудан өту (күтім, ауырсыну мен оның белгілері, тамақтану және диета, дәрі-дәрмектер).
Пациенттің құқықтары бұзылған жағдайда, пациент медициналық мекеменің басшысына, ішкі бақылаушымен (аудиторымен), ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің сапаны бақылау комитетіне, әкімшілік денсаулық сақтау комитетіне, денсаулық сақтау министрінің блогына және т.б. электронды білдіруге құқықты.
