Аборт

Аборт – бұл жүктілікті жасанды түрде үзу. Аборт өздігінен болуы мүмкін (әйел организміне араласпастан болады) және жасанды (дәрі-дәрмектердің немесе хирургиялық әрекеттердің көмегімен).

Қазақстанда жасанды жүктілікті үзу әйелдің қалауы бойынша жүктіліктің он екі аптасына дейін, әлеуметтік дәлелдер бойынша – жүктіліктің жиырма екі аптасына дейін, ал жүктілік кезіндегі өміріне қауіпті медициналық көрсеткіштер және әйелдің келісімі болса – жүктіліктің мерзіміне қарамастан жүргізіледі.

Аурулар

Жүктілікті үзу көрсеткіштері болатын аурулар:

• қауіпті ісіктер (рак)
• органикалық жүрек аурулары
• психикалық аурулар
• белсенді өкпе туберкулезі
• тиреотоксикалық зоб
• емделмейтін ауыр токсикоздар және т.б.

Симптомдар

Өзіндік аборт симптомдары:

• қанды шығарындылар,
• қынаптан қан кету,
• қалдықтардың шығуы,
• белдегі ауырсыну,
• қарынның төменгі бөлігіндегі ауырсыну,
• қабыну,
• жоғары температура,
• діріл, ыстық, қызба.

Үздік дәрігерлер туралы, аурулар және медициналық жетістіктер туралы жаңалықтарды алыңыз. Біздің Telegram арнамызға жазылыңыз https://t.me/TopDocKz.

Алғашқы көмек

Түсік күдігі болған жағдайда ауырсынуды басатын дәрілерді қолдануға болмайды. Әйел дереу дәрігерге — гинеколог немесе акушерге жүгінуі қажет, ал қан кету және ауырсыну жағдайында — жедел жәрдем шақырылуы қажет.

Емдеу

Ерте (12 аптаға дейін) және кеш (12 аптадан 21 аптаға 6 күнге дейін) аборт ажыратылады.

Медикаментозды аборт дәрі-дәрмектер көмегімен жатырға тасталатын жұмыртқаны шығаруды білдіреді. Медициналық ғылымның деректеріне сәйкес, медикаментозды аборт соңғы етеккірден бастап 63 күнге (8 апта) дейін мерзімде жүргізіледі. Алайда тәжірибеде акушер-гинекологтар медикаментозды абортқа жүгіну кезеңін бес апта кідіріс мерзімімен шектейді.

Процедура 2-6 сағатқа созылады, ауырсыну сезімдері жатырдың қысылуымен байланысты кернеулерге әкеледі. Статистика бойынша әдістің тиімділігі 95-97%, асқынулар (толық емес аборт, қан кету) 3-5%, бұл жағдайда хирургиялық абортқа жүгінеді. Жанама әсерлері — жүрек айну, құсу, бас ауруы, артериялық қан қысымының жоғарылауы. Тек емдеу мекемесінде ғана жүргізіледі.

Хирургиялық аборт әдістері

1. Вакуум-аспирация («мини-аборт»); 5 апта жүктіліктен бастап (21 күн кідіріс). Жатын жұмыртқаны жатын қуысынан вакуумдық сорғыш (электрлік немесе арнайы шприц) көмегімен шығару. Әдістің тиімділігі 99,8%. Қазақстанда вакуум-аспирация жүктіліктің 12 аптасына дейін рұқсат етіледі, алайда одан кешкі кезеңдер жатырдың зақымдалуына және толық емес абортқа қауіпті;
2. Дилатация және кюретаж (қыршу); жүктіліктің 12 аптасына дейін жүргізіледі. Хирургиялық құралдардың көмегімен жатыр мойнағы кеңейтілvеді, жатырдағы шырышты қабықты қыру үшін ішіне кюретка («қуыс қалақша») енгізіледі. Жалпы наркоз көп жағдайда қолданылады, ол да өзіндік асқынулар әкеледі. Аборттың бұл тәсілі асқыну қаупін тудырады: жатырдың зақымдалуы, қабыну аурулары, жатыр түтіктерінің өткізбестілігі, эндометриоз, жүктілікті сақтау қабілетінің азаюы, бедеулік, ауыр қан кету. Статистика бойынша, қыршудың асқынулары 13% дейін жетеді;
3. Дилатация және эвакуация — бұл аборттық қысқыштардың көмегімен ұрықты жою әдісі. Жүктіліктің 13 аптасынан бастап қолданады.
4. Жасанды босану. Жүктіліктің 22 аптасынан кейін тағайындалады. Жасанды босану себептері болуы мүмкін: ұрықты физикалық жағынан көтере алмау аурулары; ақаулар немесе ұрықтың дамымағандығы; тоқтаған жүктілік; ананың жүрек-қан тамырлары немесе онкологиялық аурулары, күшті дәрі-дәрмектерді қабылдау, химиотерапия немесе сәулелік ем жүргізу қажеттілігі; туберкулез, қант диабеті, қан аурулары, қызылша, сифилис; психика бұзылуы; алкоголизм немесе наркомания; жүктілік жасы 16-дан төмен болуы; ұрықтың өсуінің тоқтауы; ұзартылған жүктілік (41 аптадан астам жүктілік); плацентаның функционалдығы; жатырдың қан кетуі; преэклампсия, босану қызметінің әлсіздігі.

Әдіс таңдау жүктілік мерзіміне, медициналық көрсеткіштерге және медициналық мекеменің мүмкіндіктеріне байланысты. Аборт әдісін дәрігер шешеді.

Қарсы көрсетілімдер:

• жыныс мүшелерінің қабыну процестері (іріңді ошақтар болуы олардың орналасуына байланыссыз; өткір инфекциялық аурулар);
• жүктіліктің кеш мерзімі (жүктілікті үзу денсаулыққа және өмірге қауіпті болса, жүктіліктің жалғастыруы және босану қауіпсіз);
• алдыңғы жүктілікті тоқтатқаннан кейінгі 6 айдан кем уақыт өткен.

Медикаментозды әдіске қарсы көрсетілімдер:

• жатыр миомасы
• операциядан кейінгі тыртықтар
• анемия
• сыртқы жүктілік күдіктері
• қабыну өзгерістерінің болуы
• асқазан және ішек қабынулы процестері.

Кез келген аборттан кейін, оның ішінде өздігінен түсіктен кейін де, кіші жамбас органдарының УДЗ өту қажет.

Аборт тек медициналық мекемеде жүргізіледі. Сол сияқты қылмыстық аборт, емдеу мекемесінен тыс жүргізілетін, жүктілікті үзу, медициналық білімі жоқ тұлғаның немесе медицина қызметкерінің орындауы қылмыстық әрекет болып табылады (ҚР ҚК 319-бабы, 7 жылға дейін бас бостандығынан айыру). Емханада емес аборттың асқынулар мен өлімге әкелу жағдайларындағы үлес медициналық мекемеде неонсыздану көрсеткішінен 10 мың есе жоғары.