Кезекті айдың ең үздік дәрігері Мустафина Гүлшат Мұхамеджановна - жоғарғы санатты дәрігер, медицина ғылымдарының кандидаты, ҚР денсаулық сақтау ісінің үздігі. Пациенттер оны дұрыс диагноз қою, жоғары біліктілік және зейінділік қабілеті үшін бағалайды.
Дәстүр бойынша біз конкурс жеңімпазына оның мамандығы бойынша бірнеше сұрақ қойдық, әңгіменің тақырыбын ол өзі таңдады — мидың қан тамырлары аурулары.
- Гүлшат Мұхамеджанқызы, сіз неге тамыр мәселелері туралы айтқыңыз келеді?
- Мидың қалыпты жұмыс істеуі үшін көп мөлшерде энергия қажет. Қоректік заттар мен оттегі жүйке ұлпасының жасушаларына қан ағысы арқылы жеткізіледі. Сондықтан тамырлық патологиялар кезінде ми қан айналымы зардап шегеді. Көбінесе пациенттер бас ауруы, бас айналу, есте сақтау қабілетінің төмендеуі және шаршау сияқты шағымдармен келеді. Біраз уақыттан кейін пациентте біз миға көптеп зақым келетінін көрсететін неғұрлым айқын неврологиялық белгілерді анықтаймыз. Оның себебі мидың қан айналымының созылмалы жеткіліксіздігі - "дисциркуляторлы энцефалопатия".
Қазіргі уақытта адамдар қатты уайымдайды, күйзелістерге ұшырайды, және жұмыстың басым бөлігі ой еңбегіне айналды. Ал психоэмоционалдық кернеу, өз кезегінде, орталық жүйке жүйесінің қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуына әкеледі, бұл инсульт сияқты жедел жағдайлармен де, ұзақ жылдарға созылатын созылмалы бұзылулармен де көрінуі мүмкін.
- Тамыр ауруларының негізгі себептері қандай?
- Олар көп. Миға қан тамыр ауруларының даму себептері негізінен артериалық гипертензия мен атеросклероз:
- Гүлшат Мухаметжановна, көп жұмыс істейтін, стресске ұшырайтын, қан тамырлары үнемі тарылайтын жастарды шартты түрде алайық. Бұл қалай көрінеді?
- Тамырлар үнемі спазмға түскен кезде, қан органдар мен ұлпаларға кіріп бара алмайды, олардың оттектен айрылуына байланысты қоректенуі нашарлайды. Бұл бас аурулары, бас айналуы, шаршау, әлсіздік, жүрек айнуы, құлақтың шырылдауы сияқты белгілермен көрінеді. Уақыт өте келе науқастар жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін, жадтың нашарлауын, мазасыздықтың, депрессияның пайда болуын байқайды. Соңғы кезде микроинсульттер немесе транзиторлы ишемиялық шабуылдар (ТИА) жиіленіп кетті, жас адамдар оларға назар аудармайды. Жіті жағдайлардан айырмашылығы, микроинсульттер кезінде жалпы ми белгілері бір күн бойы созылады. Осы уақытта науқас міндетті түрде дәрілік терапия алуы және артериялық қысымды қадағалауы керек. Дәрігерге міндетті түрде жүгініп, толық тексеруден өтіп, көз түбін, бас пен мойын тамырларын тексеріп, КТ немесе МРТ, ангиография жасауы қажет.
- Жас жігіт микроинсульт алғанын қалай біледі?
- Ол мұны сезеді: қатты бас ауруы, үйлесімнің жоғалуы, жүрек айну, көз ауруы, кенет сезімнің жоғалуы, беттегі жеңіл ұйқысыздық, аяқ-қолдардағы әлсіздік, сөйлеу қиындығы, жадтың жоғалуы болуы мүмкін. Дереу дәрігерге бару маңызды, мидың МРИ, мидың қан тамырларын дуплексті сканерлеу, қан және жүрек жұмысы зерттелуі тиіс.
- Егер бұл микроинсульт мәселесі уақытылы шешілмесе, ол қандай қауіптілікке әкеледі?
- Иә, пациент дәріні ішіп, қан қысымын төмендетіп, бұл жағдайды ұмыта алады. Бірақ қан тамырларындағы қысқа мерзімді бұзылыстар да мидың заттарының өзгеруіне әкелуі мүмкін. Микроинсульт алған пациенттердің жартысында уақыт өте келе толыққанды ишемиялық немесе геморрагиялық инсультқа айналады. Сондықтан миға қалыпты қан ағымын қалпына келтіруге бағытталған емді уақтылы алу маңызды. Бұдан кейін микроинсульттің дамуына алып келген мәселелермен айналысып, профилактика жүргізу қажет.
- Гульшат Мухамеджановна, алдын-алуды қалай нақты жүргізуге болады?
- Ең алдымен, қан қысымын бақылау, қандағы қант пен холестерин деңгейін қадағалау, зиянды әдеттерден бас тарту, салмақты қадағалау қажет. Физикалық белсенділікпен айналысу, еңбек гигиенасын сақтау, компьютерде жұмыс істегенде үзіліс жасау керек. Өзіңізге қолайлы релаксация әдістерін меңгеріңіз: йога, пилатес, тыныс алу гимнастикасы - сізге қолжетімді кез келген нәрсе. Су процедуралары, жүзу өте тиімді. Ең бастысы, тар мамандардың (невролог, кардиолог, эндокринолог) тексерістерінен уақытылы өту. Денсаулыққа жауапкершілікпен қарау керек.
- Дұрыс тамақтану туралы не айтасыз?
- Белгілі болғандай, тамақтану адамның өмір сүруінің негізі болып табылады. Бұл мәселеге тепе-теңдікпен қарауды ұсынар едім: артық тамақтанбау, майлы, ащы тағамдар, қант және алкогольді тұтынуды шектеу. Тамақтану 4-5 рет болуы керек және міндетті түрде көкөністер мен жемістерді қамтуы тиіс. Тамақты ұйықтар алдында емес, кешкі астан кейін шағын серуен жасаған жөн. Қан қысымы жоғары адамдарға тұзды тұтынуды шектеу өте маңызды.
- Гүлшат Мухамеджанқызы, біздің дәстүрлі сұрақ - неге сіз дәрігер болуды таңдадыңыз?
Дәрігер болуды мен бала кезден армандағанмын, ата-анам да менің медицина қызметкері болуымды қалаған. Мектепті аяқтаған соң, менде мамандық таңдау туралы сұрақтар болмады – Қарағанды медицина институтына түстім. Институтта оқып жүргенде, невропатология ұнады, сондықтан мединститутты бітіргеннен кейін интернатура мен ординатурада осы мамандық бойынша білім алдым. Білім алу барысында әрдайым жақсы мұғалімдер жолықты. Кейін, емханада және стационарда жұмыс істегенде, жақсы кәсіби дағдыларға ие болдым, білім деңгейімді арттыруға және ғылыммен айналысуға бел будым. Конкурс арқылы аспирантураға түсіп, профессор Қайшибаев С.Қ. жетекшілігімен кандидаттық диссертация қорғадым. Айта кету керек, қазіргі медицина бір орында тұрмайды: ауруларды тексеру, диагностикалау және емдеу әдістері үнемі жетілдіріледі, жаңа жоғары тиімді дәрі-дәрмектер пайда болуда. Сондықтан өз жұмысымда кәсіби дағдыларымды үнемі жетілдіріп отырамын.
Доктор Мустафина Г.М.-ға қабылдауға жазылудың келесі жолдары бар:
МАҢЫЗДЫ!
TopDoc.me сайтында орналастырылған ақпаратты өздігінен диагноз қою және өздігінен емделу үшін пайдалану мүмкін емес. Ешқандай аурулар немесе сізді мазалайтын белгілер болған жағдайда емдеуші дәрігеріңізге хабарласыңыз. TopDoc.me сайтындағы ақпарат дәрігермен жеке кеңес беруді алмастырмайды және тек ақпараттық-анықтамалық сипатта болады.
Сізге басқа айлардың ең жақсы дәрігерлері туралы оқып көргіңіз келуі мүмкін:
2021 жылғы қаңтар айының үздік дәрігері – сомнолог Хан В.В.
2021 жылдың сәуір айының ең үздік дәрігері – проктолог Сибаева Э.О.
2021 жылдың маусым айының ең үздік дәрігері – ревматолог Үсербаева Г.М.
2022 жылғы ақпанның ең үздік дәрігері – гинеколог Логданиди Г.Ю.
2022 жылдың сәуірінің үздік дәрігері – психотерапевт Манабаев А.К.
