Барлық маңызды сұрақтарға қазан айының ең үздік дәрігері гинеколог Ляззат Есентаевна Кадырбаева жауап береді
Ляззат Есентаевна Кадырбаева — әйел жыныс мүшелерінің ауруларын, оның ішінде жатыр миомасы және эндометриозды емдеу бойынша үлкен тәжірибесі бар жоғары санатты дәрігер. Жүктілікті жоспарлау және жүргізумен айналысады, түсік болып кетудің және ерте босанудың алдын алуға көмектеседі. Ляззат Есентаевна гинекологиялық эндокринология, жедел акушерлік және гинекология, кольпоскопия курсынан өткен.
Оның науқастары былай дейді:
«Өте ұнады көзқарас, тексеру. Ляззат Есентаевнаға үлкен алғысымды білдіргім келеді».
"Дәрігердің қабылдауына толық көңілім толды. Мен ол кісіге бірнеше рет қаралған едім . Өте жақсы маман".
«Дәрігер мәселені мұқият қарастырды, барлық сұрақтарға сабырлы және өте егжей-тегжейлі жауап берді, дәрігердің жоғары біліктілігі сезіледі. Алдағы уақытта оған қайта жүгінемін. Ұсынамын».
Telegram арнамызға жазылыңыздар https://t.me/TopDocKz.
- Ляззат Есентаевна, қашан және қалай жүктілікке дайындалу керек?
- Мен егер әйелдің жүктілікке туу сәтінен бастап дайындалып жатқаны туралы айтсам, қателеспеймін. Ананың жүктілігі қалай өткеніне, патологиялар болмағанына да мән береді. Әйел ағзасының дамуы кезең-кезеңмен өтеді: 5 жастан 8 жасқа дейін, содан кейін пубертаттық кезең 11-12 жас, әрі қарай менархе кезеңі (алғашқы етеккір). Осы кезеңдерде кішкентай қыз ауырмауы, ешқандай балалар инфекциялары болмауы өте маңызды. Аналар бұны қадағалауы керек. Келесі пубертаттық кезеңде де өткір инфекциялық немесе созылмалы аурулар болмауы өте маңызды. Бұл факторлар әйелдердің репродуктивті жүйесінің қалыптасуына әсер етеді.
Ерлі-зайыптылар тікелей ата-ана болуға дайындалып жатқанда, әйелдің аналық безіндегі фолликул 180 күн ішінде, ал ер адамдардың сперматозоидтары 90 күн ішінде пісіп жетілетінін ескеру керек. Ең алдымен, әйел мен еркек кем дегенде алты ай бойы жүктілікке дейін ешқандай ауруларға, оның ішінде суық тиіп қалуға, вирустық инфекцияларға, созылмалы ауруларға шалдықпағаны дұрыс, сонда олар дені сау өмір салтын ұстанып, дұрыс тамақтануды, ұйықтауды қадағалағаны жөн. Сондықтан ерлі-зайыптылар алдын ала гинеколог пен урологқа барып, талдаулар тапсыруы, инфекция ошақтарын анықтауы қажет. Бұл көптеген мәселелердің алдын алуға мүмкіндік береді.
Бұл неге соншалықты маңызды? Фолликул өсу кезеңінде, осы алты ай ішінде, мысалы, әйелде фолий қышқылы немесе темір жетіспесе — онда біз әйелде жүктілік мәселелерін және балада денсаулық мәселелерін аламыз.
Әрине, идеалында жүктілікке бір жыл бұрын дайындалу керек. Біз гормондық фонда қандай да бір бұзылуларды, мысалы, қалқанша безінің мәселелерін тапқанда, гормондарды ретке келтіру үшін 9-12 ай қажет болады. Бұрын шықпайды, сондықтан дайындыққа жеткілікті уақыт бөлу — бұл маңызды.
Тағы бір рет осыған назар аударғым келеді: жиі бірінші баласына дайындалып жатқан жас жұптар, «біз жаспыз, ешқандай ауруымыз жоқ, бізде ешқандай проблема жоқ» деп ойлайды, бірақ мен дәрігерге алдын ала баруға кеңес беремін. Сол кезде көптеген проблемалардың алдын алуға болады. Мен мұны кең аудиторияға жеткізгім келеді. Көптеген адамдар бұл сәттерге назар аудармайды, бірақ бұл шынын айтқанда өте маңызды.
Нақты қандай анализдер тапсыру керек, қандай тексерулерден өту керек, қандай тар шеңберлі мамандарға жүгіну керек – мұның бәрін әр жағдайда дәрігерлердің өздері анықтайды.
- Созылмалы инфекция ошақтары жүктілікке қалай әсер етеді?
- Біріншіден, жүктіліктің басталуы — бұл иммундық қақтығыс: әйел ағзасы 9 ай бойы басқа бірдей емес ағзаға өмір сүруге мәжбүр. Сондықтан әйелдің жүктілік кезінде иммунитеті 40%-ға төмендейді. Егер әйелде созылмалы инфекция ошақтары (тонзиллиттер, синуситтер, кариес тістер, циститтер, пиелонефриттер және т.б.) болса, олардың өршуі және жүктіліктің барысына әсер ету ықтималдығы артады. Бұл ішкі инфекцияларға, нәтижесінде түсік, мерзімінен бұрын босануға әкелуі мүмкін.
Сонымен қатар, жүктілік кезінде ағзаға түсетін жүктер 3-4 есе артады, әсіресе бүйрек пен жүрекке. Жүктіліктің 30 аптасына қарай қан көлемі 4 литрден 8 литрге дейін көбейеді. Егер бүйректе қандай да бір қабыну процестері болса, бүйрек жүктемені көтере алмауы мүмкін. Жүктілікке дейін әйел адам өзінің әлсіз тұстарын біліп, жүктілік жақсы өтуі үшін не істеу керектігін анықтауы қажет.
Қазіргі уақытта барлық мүмкіндіктер бар, дәрумендер мен микроэлементтердің тапшылығын анықтауға, гормон деңгейін тексеруге, тамақтандыруды түзетуге болады. Бұл сәттерді дәл білу керек, бұл өте маңызды.
- Фолий қышқылының жүктілік үшін қандай маңызы бар?
- Фолий қышқылы генетикалық материалдың синтезіне қатысады. Оның рөлі жасушалардың бөлінуі мен өсуі үшін өте маңызды, әсіресе ми және жұлын нейрондары үшін. Фолий қышқылының тапшылығы кезінде жаңа жасушалар өз функциясын дұрыс орындамауы мүмкін. Сонымен қатар, фолий қышқылы энергия алмасу процестеріне қатысады, сондықтан оның жетіспеушілігі кезінде жүкті әйелде әлсіздік, дімкәстік, шаршау, ашуланшақтық болуы мүмкін.
- Әйелдің жүктілікке дайындалуында күйеуі немесе серіктесі қалай қатысуы керек?
- Ер адамнан спермограмма бойынша талдау алу керек, бұл өте дәл талдау болып табылады, егер қандай да бір ауытқулар болса, ер адам маман консультациясына жіберіледі. Осы сияқты, әйелдерге де созылмалы инфекцияларды емдеу және салауатты өмір салтының ұсыныстарына сәйкес болу ұсынылады.
- 35 жастан кейінгі әйелдер тұжырымға және жүктілікке қалай дайындалу керек?
- Бұл бүгінгі күні өте өзекті сұрақ - өкінішке орай мұндай әйелдер көбейіп келеді. Табиғат әр әйелге 300 000 фолликул беретін болса, олардың өмір бойғы жұмыртқа жасушалары пісіп жетіледі. Бұл фолликулдардың көпшілігі дамудың әртүрлі сатыларында қандай да бір жолмен өліп кетеді, тек кішкене бөлігі ғана барлық сатылардан өтіп, овуляцияға қатысады.
35 жасқа жеткенде фолликулалардың саны санаулы ғана қалады, аналық бездердің қартаю процесі басталады. Әйелде овуляциямен өтетін циклдер азайып, жүктілікке қабілеттілігі төмендейді. ЭКО-ға жүгінетін болса, Қазақстан бойынша сәттілік пайызы өте төмен екенін есте ұстау керек, тек 35-37% ғана. 45 жастан асқан әйелдерде менде тек 14% сәтті ЭКО бар, және мұнда жас - негізгі проблема.
Әйелдерге балалы болуды кейінге қалдырмауды, мүмкіндігінше жас шағында балалы болуды ұсынар едім. Бірақ, егер жүктілікті кешіру қажеттілігі туындаса, онда аналық жұмыртқаларды криоконсервациялау туралы ойлаған жөн.
- Қандай да бір белгілі күндер жүктілікті жоспарлау үшін оңтайлы ма?
- Овуляторлық күндер – бұл етеккір циклының дәл ортасы. Циклдың қалыпты ұзақтығы 21-ден 35 күнге дейін, циклдің ортасынан 3-4 күн бұрын және кейін плюс-минус - бұл ұрықтандыру үшін оңтайлы күндер.
-Жүктілік алдында қандай екпелерді жасау керек?
- Тұмауға қарсы - міндетті түрде. Жүкті әйелдерде ковидтің асқынулары өте айқын, сондықтан ковидке қарсы вакцина алу қажет. Қызылшаға қарсы вакцина міндетті түрде қажет. Адамның папиллома вирусына қатысты - бұл вакцинаны жыныстық өмір басталғанға дейін, жасөспірім кезеңде алу ұсынылады. Ересектерге ВПЧ қарсы вакцина тек организмде папиллома вирусының бар-жоғын талдау көрсетпесе ғана жасалады.
- Сіздің ойыңызша, бедеуліктің ең жиі кездесетін себептері қандай?
- Бірінші мәселе - эндокриндік проблемалар, олар бедеуліктің 60-70% құрайды. Эндокриндік проблемалар дегеніміз не? Бұл метаболикалық бұзылыстар, семіру, диабет, қалқанша безінің аурулары, гипофиз, гипоталамус, гиперпролактинемия.
Келесі бөлім - түтіктердің өтпеуі. Түтіктердің өтпеуінің 40% себебі - жыныстық жолмен берілетін хламидиоз. Хламидиялар аналық түтіктерді соншалықты жабыстырып тастайды, олар іс жүзінде жарамсыз болып қалады.
- Көптеген 22-ден 30 жасқа дейінгі жас қыздардың етеккірі қысқарады. Мысалы, бес күннің орнына үш күн жүреді. Неге бұлай болады?
- Өмір стресске айналды. Қыз шаршайды, дер кезінде тамақтанып, жақсылап ұйықтап, қалпына келе алмайды. Қосуына суық тиіп, аллергия пайда болады. Нәтижесінде организм жүктілікке дайын болмайды, және цикл қысқарады. Организм сигнал береді: мен бұл жағдайда жүктілікті көтере алмаймын деп, және айлық циклді қысқартады. Қалыпты жағдайда цикл тек 45 жастан кейінгі менопауза кезінде қысқаруы керек.
- Жүкті әйелдерді Ковидке қарсы вакцинацияға деген көзқарасыңыз?
- Мен жүктi әйелдерге вакцина егуді қолдаймын. Вакцина егілгендер де ауырады, бірақ жеңіл түрде.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
2021 жылғы қазан айының ең үздік дәрігері Қадырбаева Ляззат Есентаевнаға кез келген ыңғайлы тәсілмен жазылуға болады:
TopDoc.me сайтында орналастырылған ақпаратты өзін-өзі диагностикалау және өзін-өзі емдеу үшін пайдалануға болмайды. Кез-келген аурулар немесе сізді мазалайтын белгілер болған жағдайда, сіздің емдеуші дәрігеріңізге жүгініңіз. TopDoc.me сайтындағы ақпарат дәрігердің бетпе-бет кеңесін алмастырмайды және тек ақпараттық-анықтамалық сипатта болады.
Тақырып бойынша оқыңыз:
2021 жылғы қыркүйектің үздік дәрігері - офтальмолог Бекбасова А.Ж.
2021 жылғы тамыздың ең үздік дәрігері - нефролог Сатункина В.Г.
2021 жылдың шілде айындағы ең үздік дәрігер - эпилептолог Қазакенова А.К.
