Дисбактериоз туралы басты бес сұрақ

Ішек дисбактериозы: сіз сұрағыңыз келген, бірақ уақытыңыз жетпеген нәрселердің бәрі. Біздің мақаламызды оқуға 3 минут уақытыңыз кетеді

Сұрақтарға гастроэнтеролог Хупения Лали Джемаловна, Gastroclinic медорталығының маманы, 29 жылдық еңбек өтілі бар дәрігер жауап береді.

Дисбактериоз — бұл ауру ма?

Жоқ, халықаралық және Қазақстанның аурулары тізімдерінде «дисбактериоз» деген ауру жоқ. Дисбактериоз – бұл ішек микрофлорасының дисбалансы, яғни «жақсы» бактериялардың (бифидо- және лактобацилдер, 17 ішек таяқшасы штаммы және т.б.) саны мен сапасының «жаман», ауру тудыратын, мысалы стафилококк немесе кандидамен салыстырғанда нашарлайтын өзгерісі.

Біздің Telegram каналымызға жазылыңыздар https://t.me/TopDocKz.  

Ішектің қалыпты микрофлорасы дегеніміз не?

Ішектің негізгі облигат микрофлорасы бифидобактериялармен, бактероидтермен, лактобактериялармен, ішек таяқшаларымен, энтерококтармен көрсетілген. Олардың ішінде бифидобактериялар мен бактероидтер, яғни 95% анаэробтар болып табылады, олар оттегісіз өмір сүре алады және дамиды. Ал ішек таяқшасы, энтерококтар және лактобактериялар, яғни 4%, аэробтарға жатады, олардың тіршілік процесстеріне оттегі қажет. Облигат микрофлора - бұл патогенді микроорганизмдер емес, олар керек «жақсы» микроорганизмдер, және олар дені сау адамның ішегінде үнемі кездеседі.  

Адамның ішегін мекендейтін микроорганизмдердің екінші тобы – факультативті микрофлора, оны кейде серіктес, транзиттік, уақытша микрофлора деп те атайды, өйткені бұл микроорганизмдер адамның ішегінде бірнеше сағат немесе күн бойы өмір сүреді, содан кейін транзит арқылы ішектен шығады. Бұл микрофлора шартты-патогенді және сапрофитті микроорганизмдермен көрсетілген: пептококк, стафилококк, стрептококк, бациллалар, ашытқылар және ашытқы тәрізді саңырауқұлақтар. Олар патогенді емес немесе кейбір жағдайларда патогенділікке айналады.

«Жақсы» бактериялар ағза денсаулығы үшін аса қажет. Мәселен, бифидобактериялар шіру мен газ пайда болуына әкелетін микрофлораның көбеюін басады, кальций, темір, D дәрумені, В және К дәрумендерінің сіңуіне жәрдем етеді және т.б. Бактероидтер ас қорытуға, сондай-ақ өт қышқылдарын ыдыратуға қатысады. Лактобактериялар ауыз қуысынан бастап тоқ ішекке дейінгі бүкіл асқазан-ішек жолын қоныстандырып, pH деңгейін 5,5 – 5,6 аралығында ұстап тұрады. Олар сүт қышқылын, сутек асқын тотығын түзе алады, лизоцим және антибиотик ретінде әсер ететін басқа да заттарды өндіреді. Апатогенді ішек таяқшасының және энтерококктар штаммдары ішекте қышқыл орта жасап, иммунитеттің қалыптасуына көмектеседі.

Патогенді бактериялар өте аз болуы керек, 1%-дан аспау қажет. Егер олар көп болып кетсе, олар «жақсы» микроорганизмдердің функционалын басып, қандай да бір аурудың дамуына ықпал етеді.

Менде дисбактериоз бар екендігін қалай түсінуге болады?

Дисбактериоз белгілері мыналар болуы мүмкін:

• Тәбеттің төмендеуі немесе болмауы
• Жүрек айну
• Асқазандағы ауырсыну, созылмалы немесе ұстама тәрізді
• Кекіру
• Аэрофагия
• Метеоризм
• Іштың күрсілі, кебуі
• Ішектің толық босамау сезімі
• Дефекацияға императивті шақырулар
• Іш қату
• Диарея
• Іш қату мен диареяның ауысып тұруы
• Тоқтаусыз нәжіс (қою немесе сұйық нәжіс бірінші болған бес күшікті, кейде шырыш қосылған),
• Қойдың нәжісі тәрізді нәжіс (іш қату кезінде) шырышты қоспасы, нәжістердің шірік немесе қышқыл иісі. 

Дисбактериоздың себебі неде? 

• Ішек флорасының теңгерімсіздігінің ең көп тараған себебі – өткір және созылмалы асқазан-ішек жолдарының аурулары (эзофагит, гастрит (диспепсия), дуоденит, асқазан және ішек жаралары, панкреатит, холецистит және т.б.);
• Асқазан-ішек жүйесімен байланысты емес жұқпалы аурулар;
• Басқа органдар мен жүйелердің ауыр аурулары;
• Асқазан-ішек жолдарының жұмысына әсер ететін дәрі-дәрмектерді ұзақ қабылдау (антибиотиктер мен бактерияға қарсы препараттар, спазмолитиктер, гормоналды препараттар, химиотерапия);
• Бактериялық вагиноз;
• Сәулелену және сәулелік терапияның әсері;
• Ауыр хирургиялық операциялар;
• Жеткіліксіз тамақтану (оның ішінде экзотикалық диеталар) және аштық;
• Онкологиялық аурулар, СПИД;
• Стресс;
• Гиповитаминоз;
• Тамақ аллергиясы;
• Ферментопатия (қандай да бір ферменттердің жеткіліксіздігі немесе артық болуы, туа біткен немесе кейіннен пайда болған).

Дисбактериозға пробиотиктер көмектесе ме?

ДДС анықтамасы бойынша пробиотиктер – бұл адамға патогенді емес бактериялар, олар патогенді және шартты патогенді бактерияларға қарсы антагонисттік белсенділікке ие және қалыпты микрофлораны қалпына келтіруді қамтамасыз етеді.

Негізгі пробиотикалық микроорганизмдер – лактобациллалар (Lactobacillus), бифидобактериялар (Bifidobacterium), пропион қышқылды бактериялар (Propionibacterium), Streptococcus thermophilus стрептококктары және Lactococcus тұқымдастары.

Пробиотиктердің асқазан-ішек экожүйесіне әсер етіп, шырышты қабықша иммундық механизмдерін және иммундық емес механизмдерін потенциалды патогендермен антагонизм/бәсекелестік арқылы ынталандырады деп есептеледі. Бұл феноменнің диареяның жиілігі мен ауырлығын азайту сияқты оң әсерлерді тудыратыны және пробиотиктердің ең танымал әрекеттерінің бірі екені болжанады.

Әзірге пробиотиктерді қабылдау аурулардың алдын алады немесе денсаулықты жақсартады деген ғылыми дәлел жоқ. Соған қарамастан, ғалымдар кейбір клиникалық жағдайларда белгілі пробиотикалық штаммдарды ауызша қолдану тиімді екенін анықтады:

• Ересектер мен балалардағы жіті жұқпалы диареяны емдеу;
• Антибиотиктермен байланысты диареяның алдын алу ересектер мен балаларда;
• Аурухана ішіндегі диареяның алдын алу ересектер мен балаларда;
• Лактозаны қорыта алмаумен байланысты симптомдарды азайту;
• Ішек тітіркену синдромында кейбір симптомдарды азайту.

Gastroclinic мамандандырылған медорталығы асқазан-ішек жолдары ауруларын диагностикалау және емдеу бойынша көмек көрсетеді. Клиника заманауи жабдықтармен, күндізгі стационармен, зертханамен жабдықталған және балалар мен ересектерге тәжірибелі дәрігерлер жұмыс істейді. Медорталық әртүрлі жүйелерді диагностикалау бойынша өте ыңғайлы акцияларды жиі жақсы жеңілдікпен өткізеді.

Сізге гастроэнтерология тақырыбы бойынша мақалалар қызық болуы мүмкін:

Ішек денсаулығы иммунитетке қалай әсер етеді?

Covid-19 кезіндегі асқазан-ішек симптомдары: не белгілі және бұл неге маңызды

Диета немесе теңдестірілген тамақтану – қайсысы жақсы?

Helicobacter pylori (хеликобактер пилори) туралы не білу керек?

ЭГДС (эзофагогастродуоденоскопия)