Темекіге және шылым шегуге қатысты Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының көзқарасы анық: бұл адамдардың денсаулығына және олар тұратын елдердің дамуына қауіп төндіреді.
«Темекіге қарсы күрес кедейліктің жойылуына, аштықтың жойылуына, ауыл шаруашылығын тұрақты дамытуға және экономикалық өсімге ықпал ете алады, сондай-ақ климаттың өзгеруіне қарсы тұруға көмектеседі», - делінген ДДСҰ-ның қазіргі Дүниежүзілік темекіден бас тарту күніне арналған үндеуінде. Бұл «мейрам» 1988 жылы құрылған және содан бері 31 мамырда атап өтіледі. Биылғы жылдың күні - «Темекі - дамуға қауіп».
Жыл сайын темекі тұтынудан шамамен 6 миллион адам қайтыс болады, егер де күш-жігерімізді жұмсамасақ, болжам бойынша бұл көрсеткіш 2030 жылы 8 миллион адамнан асады. Темекі тұтынудан болатын мерзімінен бұрын өлімнің 80%-ы табысы төмен және орта деңгейдегі елдерге тиесілі.
Экономистер ескертеді: кедей елдерде көбірек шылым шегеді, кедей адамдар көбірек шегеді.
Темекі шегетіндер аз өмір сүреді. Жыл сайын онкологиялық аурулардан болатын 1,5 миллионға жуық өлімнің себебі темекі шегу болып табылады.
Онкологтар ескертеді: бұл зиянды әдет өкпе обырына 90% жағдайда әкелуі мүмкін.
Шылым шегу келесі жағдайлардың 30% үшін жауапты: көмей обыры, ауыз қуысының обыры, ұйқы безінің, қуықтың, асқазан, бауыр, бүйрек, сүт безінің, жатыр мойнының және т.б.
Гинекологтар ескертеді: темекі шегетін әйелдердің жатыр мойны тіндері адам папилломавирусына өте сезімтал, және оларда жатыр мойны қатерлі ісігінің даму ықтималдығы едәуір жоғары.
Пассивті шылым шегуді дәрігерлер денсаулыққа қауіпті деп санайды. Бұл жағдайда ең қорғансыз балалар болып табылады. Бала неғұрлым кішкентай болса, қауіп соғұрлым жоғары: жаңа туған нәресте тіпті «қамқор» әкесі бір қолында нәрестені, ал екінші қолында – темекіні ұстаған кезде түтін бұлттарынан арыла алмайды.
Педиатрлар ескертеді: үйде бір адам темекі шексе, балалардың жартысынан астамы жиі ауырып қалады, ал үйде үш адам темекі шексе, сау балалар мүлдем болмайды. Темекі шегетін ата-аналардың балаларында бірінші өмір жылында өлім үш есе жоғары, ешкім темекі шекпейтін отбасыларға қарағанда.
Дәрігерлердің пікірінше, ең қиыны - анасының құрсағында «шылым шегетін» балаларға. Міне, бірінші жақтан әңгіме.
«Менің танысым жүктілікке дейін, жүктілік кезінде және жүктіліктен кейін және емізу кезінде де шылым шекті. Оның ұлы қалыпты салмақпен, патологиясыз дүниеге келді, тез салмақ қосты және дамудан артта қалмады. Бірақ шамамен екі жасынан бастап оның бронхоөкпе аурулары мазалай бастады. Бір жыл ішінде ол екі жақты пневмония, бронхитпен ауырып, ота жасатып аденоидтарын алдырып тастады. Суық тиюлері ұзақ мерзімді жөтелмен және тұншығу ұстамаларымен қатар жүреді».
Пассивті шылым шегуші белсенді шылым шегушілермен бір сағат бойы бір бөлмеде болғанда, жарты темекі тартуға тең темекі түтінінің дозасын жұтады. Шылым шекпейтін, бірақ үнемі олармен бірге жүретін адамдарда өкпе рагының пайда болу қаупі темекі түтінінің әсеріне ұшырағандарға қарағанда 24% жоғары.
Улы дәрігерлері ескертеді: қазіргі уақытта темекі түтінінде 900 улы компонент анықталған, олардың ішінде 60 зат канцерогенді, яғни обыр туғызады.
Қазақстанда халықтың 22% шылым шегеді. Балалардың шамамен 40% пассивті темекі шегуге ұшырайды, шамамен 4,5% кәмелетке толмағандар шылым шегеді.
Темекі тарту немесе тартпау — таңдау сізде! Бірақ егер темекі тартуды шешсеңіз, біз және Денсаулық сақтау министрлігі сізді ескертпеді деп айтпаңыз.
