Менингит - жұқпалы ауру, мидың және жұлынның қабықтарының қабынуы. Бұл ауру өз бетімен де, басқа жұқпалы аурулардың фонында да пайда болады.
Менингиттің негізгі түрлері: серозды және іріңді. Олар аурудың ауырлығы мен салдарына қатты әсер етеді. Аурудың инкубациялық кезеңі 2-ден 10 күнге дейін созылады.
Менингит қоздырғыштары вирустық, бактериялық және саңырауқұлақ инфекциялары болып табылады. Вирустар немесе бактериялар ми мен жұлынның жұмсақ қабықтарына еніп, қабынуды тудырады. Ересектерде көбінесе стрептококк және менингококк бактериялары тудыратын бактериялық менингит жиі кездеседі. Жаңа туған нәрестелерде стрептококктардан менингит жиі дамиды, ал үлкен жастағы балаларда ентеровирустардың себептері тазаланбаған тамақ және заттар, ластанған су арқылы және тұрақты суларда шомылу кезінде организмге енетін вирустар болып табылады.
Иммунитеттің әлсіреуі де менингиттің дамуына әсер етуі мүмкін, сондықтан мерезбен және СПИД-пен ауыратындар бұл ауруға әсіресе бейім. Сондай-ақ, бас жарақаты да себебі болуы мүмкін.
Менингит симптомдары тез арада дамиды және оларды оңай анықтауға болады: температураның күрт 40 градусқа дейін көтерілуі, бұлшықет пен буындардың ауыруы, жалпы әлсіздік. Бірақ басты белгі — бас ауруы, күшейіп, шыдатпайтын. Тәбет пен күшті құсу («фонтан») пайда болады. Науқас өткір дыбыстар мен жарықтан азап шегеді, иекті кеудеге дейін еңкейткенде және тізелерді жазғанда қатты ауырсынуды сезеді. Жағдайын жеңілдету үшін науқас бүйірінде жатып, басын қатты шалқайтады, қолдарын кеудесіне қысып, тізелерін бүгеді және ішке тартады. Жиі денеде бөртпе пайда болады. Мұрынның бітелуі және тамақтың ауыруы, суық тию, пневмония, ас қорыту жолдарының бұзылуы, сілекей бездерінің жұмысының бұзылуы болуы мүмкін.
Балалардағы менингиттің симптомдары ересек адаммен бірдей болады, бірақ қосымша белгілер болуы мүмкін: диарея және құсу, ұйқышылдық, апатия және әлсіздік, тұрақты жылау және тәбеттің жоғалуы, еңбектің ісінуі.
Алғашқы белгілер пайда болғаннан кейін бір күн өткен соң адамның жағдайы қауіпті болып кетеді. Ауру адам сандырақтап бастайды, апатия мен ұйқышылдық, ашушаңдық пайда болады. Ми қабықтарының ісінуі басталады, бұл инсульт кезіндегідей органдар мен тіндерге қан жеткізуді қиындатады. Уақтылы көмек көрсетілмесе, адам комаға түсіп, қайтыс болуы мүмкін.
Бастапқы диагноз менингококты менингитке клиникалық тексеру кезінде қойылып, соңынан іріңді жұлын сұйықтығын анықтау үшін жұлын пункциясымен расталады. Менингит ауыр ауру болғандықтан, ал пункция — жеткілікті түрде қауіпсіз процедура болғандықтан, менингитке күдік туындаған жағдайда жүргізілуі керек.
Сондай-ақ диагноз қою үшін келесі шаралар жүргізілуі мүмкін:
Менингит тез дамидады, алғашқы белгілері байқалғанда кешігуге болмайды және бірден ауруханаға бару керек. Менингитті емдеу тек дәрігерлердің бақылауымен ауруханада жүргізіледі, оны үй жағдайында емдеуге болмайды. Менингитті емдеудің негізгі әдісі бактерияға қарсы терапия болып табылады. Менингитті емдеуде диуретиктер препараттары қолданылуы мүмкін. Сондай-ақ менингитте дезинтоксикациялық терапия қолданылады.
Менингиттің салдары өте ауыр:
Менингиттің алдын алу шаралары ең алдымен міндетті вакцинацияны қамтиды. Вакцинация көптеген аурулардың, соның ішінде менингиттің дамуын болдырмауға көмектеседі. Вакцинацияны ерте жастағы балаларға жасау қажет.
Менингиттің алдын алу шаралары:
