Бруцеллез

Бруцеллез — бұл көптеген ағзалар мен жүйелерге әсер ететін жұқпалы ауру. Бұл зоонозды инфекция, яғни жануарлардан адамға беріледі. Қоздырғышы — грамтеріс бактерия бруцелла (алғаш ашқан Дэвид Брюс құрметіне аталған).

Бруцеллалардың тасымалдаушылары барлық дерлік жануар болып табылады, бірақ адам үшін патогенді болып ірі және ұсақ қара малды, сондай-ақ шошқалар мен иттерді зақымдайтын түрлері табылады. Ең ауыр форма ауруды жұқтыру барыснда ешкілер мен қойлардан пайда болады (қоздырғыш - бруцелла мелитенсис).

Адамның жұғуы тікелей жануар тасымалдаушылармен байланыста болады: бұзаулауға, қоздауға көмек көрсету кезінде, үй жануарларының жаңа туған төлдеріне күтім жасау, көң жинау.

Ауру көбінесе жұқтырылған азық-түліктерді тұтынған кезде пайда болады: шикі бауыр және басқа да ет өнімдері, шикі сүт және сүт өнімдері (ірімшік, сыр), қайнатылмаған немесе пастерленбеген сүттен жасалған. Тиісінше, микробтар терінің микрожарақаттары, ас қорыту жүйесінің шырышты қабықтары арқылы және бактериялармен шаңды жұту кезінде (респираторлық органдар) ағзаға түседі. Адамнан адамға берілмейді. Инкубациялық кезең — 1-2 апта.

Аурушаңдық Қазақстан бойынша — 100 мың халыққа 3,1 адам.

Диагностика

Ең алдымен дәрігер — инфекционист, терапевт, гепатолог — пациенттің жануармен байланысы болған-болмағанын, термиялық өңделмеген мал шаруашылығы өнімдерін қолданған-қолданбағанын анықтауы керек.

Тексеру кезінде температураның көтерілуі, лимфа түйіндерінің ұлғаюы, аяқтардағы ауырсыну, әлсіздік және басқа да симптомдар анықталады. Қоздырғыш 70% жағдайда бактериологиялық егіс арқылы анықталады.

Диагнозды нақтылау үшін 10-шы күні Райт реакциясы, созылмалы бруцеллезді анықтау үшін Кумбс реакциясы, Бюрне тері сынамасы жүргізіледі.

Бруцеллёзды диагностикалаудың ең дәл тәсілі – полимеразды тізбекті реакция (ПТР) арқылы қан немесе несептен бруцелл ДНҚ-ны анықтау.

Симптомы

Бруцеллёздің әртүрлі формаларының симптомдары:

1) бастапқы жасырын:

• повышенное потоотделение (особенно при физических нагрузках или ночью);
• незначительное увеличение лимфатических узлов;
• небольшое повышение температуры;

2) өткір септикалық:

• бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы;

• температураның 40 градусқа дейін көтерілуі, жиі толқын тәрізді;

• лимфа түйіндерінің айқын ұлғаюы және ауру сезімі;

• кенеттен әлсіздік;

• салмақ жоғалту;

• арқадағы ауырсынулар;

• іш қату;

3) созылмалы:

• өткір септикалық түрінің белгілері;

• ағзаның жалпы интоксикациясы белгілерінің күшеюі;

4) септико-метастатикалық:

• раздражительность, нарушения сна;
• головная боль;
• сниженный аппетит;
• боль в мышцах или суставах, припухлость суставов;
• фиброзит (овальные болезненные уплотнения в подкожном слое);
• воспалительные процессы в центральной нервной системе (менингит, энцефалит), мышцах (миозит), глазах (кератит, язвы роговицы), сердечно-сосудистой системе (эндокардит), половых органов (орхит или эпидидимит).

Первая помощь

Бруцеллезді емдеу тек жұқпалы аурулар дәрігерінің тағайындауы бойынша ғана мүмкін. Бруцеллездің әртүрлі түрлері мүлдем әртүрлі емдеу әдістерін талап етеді.

Лечение

Бруцеллезді емдеу кешенді болып табылады және әртүрлі сатыларда және әртүрлі түрлерінде вакцинацияны, антибиотикотерапияны, антиаллергиялық препараттарды және т.б. қамтиды. Дәрігердің барлық нұсқауларын дәл сақтау өте маңызды, өйткені уақтылы емес немесе немқұрайлы емдеу, дәрі-дәрмектерді қабылдаудағы үзілістер кезінде 80% жағдайда бруцеллез созылмалы түрге айналады.

Осложнения:

• остеомиелит;

• спондилит;

• іріңді артриттер;

• менингит, энцефалит, арахноидит;

• миокардит, эндокардиттер.

Профилактика:

• сүтті қайнату немесе пастеризациялау;

• үй жануарларын ветеринарлық қадағалау, ауырып жатқан сиырларды, ешкілерді, шошқаларды, иттерді уақытында оқшаулау;

• ауылшаруашылық жұмысшыларын вакцинациялау.

Причины

Бруцеллез себептері: бруцеллез тасымалдаушы жануарлармен байланыс:

• аэрогенный путь – возбудитель заносится при вдыхании пылевых частиц (самый редкий);
• алиментарный – употребление в пищу зараженных продуктов (мяса, молока и продуктов из них);
• контактный – при попадании возбудителя на кожу.