Цифрлық құрылғылар мен гаджеттерден бас тарту тек уақытты босатып қана қоймай, сонымен қатар психикалық денсаулыққа шынайы пайда әкеледі
Интернетке тәулік бойы қосылу қазір қалыпты өмір салтына айналды. Смартфоныңыздың оятқышы сізді таңертең оятады. Сіз жұмысқа теледидар жаңалықтарын қосып дайындаласыз, содан кейін WhatsApp-та мәтіндік хабарламаларды қарайсыз. Күн ішінде сіз электрондық поштаны тексересіз, достарыңызбен сөйлесесіз және Facebook пен Instagram-ды қарап шығасыз. Кешке сіз сүйікті телехабарларыңызды көріп, Интернетте сауда жасап, әлеуметтік желілерді тексересіз. Ұйықтар алдында медитация немесе «ақ шу» үшін смартфон қолданбаларын қолданасыз.
Көптеген адамдар үшін бұл қарапайым күн. Шындығында, адамдар орта есеппен төрт сағатты теледидар көруге және шамамен жеті жарым сағатты сандық құрылғыларға жұмсайды. Көп экран уақыты көптеген адамдарда стрессті тудыратыны таңқаларлық емес.
Шешімі сандық детоксикация болуы мүмкін, ол электронды құрылғыларға үнемі қосулы болу тілегін жоюға көмектеседі. Зерттеулер көрсеткендей, сандық детоксикация тіпті ұйқыңызды, қарым-қатынасыңызды және көңіл-күйіңізді жақсартуға көмектесуі мүмкін. Сынап көруге дайынсыз ба?
Цифрлық детоксикация анықтамасы – бұл электрондық құрылғыларды немесе белгілі бір бұқаралық ақпарат құралдарын бірнеше күннен бірнеше айға дейін пайдалану үзілісі. Бірақ әр адамның өзіндік ерекшеліктері әртүрлі. Цифрлық детоксикация кезінде болдырмау керек нәрселер тізімі:
Әлеуметтік желілердегі көру немесе қарым-қатынас жасаудан үзіліс жасау - цифрлық детоксикацияның ең танымал түрі. Әлеуметтік желілер бізді басқа адамдармен байланыстырады, бірақ сонымен бірге адамдарға зиянды әсер етуі мүмкін. Әлеуметтік желілердегі жағымсыз тәжірибе алаңдаушылықты, депрессияны тудыруы және өзін-өзі бағалауға әсер етуі мүмкін. Жағымсыз эмоцияларға мыналар кіреді:
Цифрлық детоксикация — сандық технологиялар сізге әлдеқайда жақсы өмір сүруге кедергі келтіре ме, жоқ па, оны білудің тамаша тәсілі. Гаджеттерді пайдаланудан бас тартудың нәтижелері өте алысқа жетуі мүмкін: жұмыста өнімділікті арттырудан бастап отбасыңызбен және достарыңызбен қарым-қатынасты тереңдетуге дейін. Технологиялық тайм-аутты пайдаланудың артықшылықтарына мыналар жатады:
Зейіннің айқындығыЭлектрондық құрылғылардағы жиі дыбыстық сигналдар мен қалқып шығатын хабарландырулардан нақты өмірдегі айналаны назар аударудан оңай алаңдау мүмкін. Сандық детоксикация кезінде сіз айналаңыздағы тікелей ортаны көбірек байқап жатқаныңызды анықтауыңыз мүмкін. Сіздің миыңыз ағымдағы міндеттерге жақсырақ шоғырлана алады.
Көбірек фокусКейбір адамдар үшін тым көп ақпарат стресс тудыруы мүмкін. Бірнеше сағат бойы жаңалықтарды қарау қатты уайымға салатын адамдар бар. Олар жаңалықтарды азайтқан сәтте және басқа нәрселермен айналыса бастағанда, өздерін әлдеқайда тыныш сезінеді.
Аз стресЦифрлық алаңдату факторларын жою айналаңыздағыларға назар аударуға көбірек мүмкіндік береді. Мысалы, кешкі ас кезінде жақында құрылғылар жоқ болғанда, сіз отбасыңызбен көбірек сөйлесесіз. Немесе досыңызға ватсапта мәтіндік хабарлама жазғаннан гөрі, оған қоңырау шалып сөйлескеніңіз жөн.
Әлеуметтік өзара әрекеттесуСіз смартфонды тексеру немесе әлеуметтік желілерге кіру қажеттілігін сезіп көрдіңіз бе? Сіз жалғыз емессіз. Орташа алғанда, адамдар смартфондарын күніне 96 рет тексереді және әлеуметтік желілерде күніне екі сағаттан астам уақыт өткізеді. Көптеген адамдар үшін телефонды немесе әлеуметтік желілерді бірнеше бос минут болған сайын тексеру шынайы қажеттілікке негізделмеген рефлекторлы әрекет болып табылады. Цифрлық құрылғылардан немесе мультимедиадан бас тарту сізге компульсивті (жабысқақ) тілекпен күресуге көмектеседі.
Сандық детокс қажет пе екенін білгіңіз келе ме? Егер электрондық бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалану сізге келесідей сезімдерді тудырса, бұл ажырау қажет болуы мүмкін деген белгі:
Сондай-ақ, цифрлық медианы пайдаланудың өміріңіздің басқа салаларына қалай әсер ететініне мұқият болуыңыз керек. Егер сіз интернетте көп уақыт өткізетіндіктен үйдегі немесе жұмыстағы міндеттеріңізді елемейтін болсаңыз, цифрлық детоксикация туралы ойланыңыз. Тағы бір алаңдатарлық белгі – сіз адамдармен жеке кездесуден гөрі интернетте сөйлесуді жөн көруіңіз.
Егер сіз цифрлық детоксикацияны бастауға дайын болсаңыз, келесі әрекеттерді орындаңыз:
1. Сізге не өзгерту қажет екенін шешіңізАлдымен мәселені анықтаңыз. Сіз үнемі смартфоныңызға жалғанып тұрасыз ба? Жаңалықтар сізді мазалайды ма? Әлеуметтік желілерде тым көп уақыт өткізіп жүрсіз бе? Қандай әрекеттерді қысқартқыңыз немесе алып тастағыңыз келетінін анықтаңыз.
2. Мақсаттар қойыңызБелгілі бір құрылғыны немесе медиа түрін пайдалануды қысқарту немесе жою ниетіңізге байланысты мақсат қойыңыз. Оны нақты етіңіз. Бұл бүкіл күн немесе тек белгілі бір уақыт бола ма? Мысалы, сіз әлеуметтік желілерде күніне тек 15 минут өткізуге, телефоныңызды түнде басқа бөлмеге қоюға немесе жексенбілеріңізді толықтай технологиядан бос етуге шешім қабылдауыңыз мүмкін.
3. Уақыт бөліңізТұрақты цифрлық әдеттерден құтылу үшін уақыт қажет. Ең аз дегенде екі апта жоспарлаңыз. Әдетті бұзғаныңызды сезінген сәтке дейін жетуіңіз керек.
4. Қолдау алыңызСізді жігерлендіріп, есеп беруге мәжбүр ететін серіктесіңіз, отбасы мүшеңіз немесе жақын досыңыздың болғаны пайдалы. Сізге қолдау көрсететін адамдармен өз мақсаттарыңызды бөлісіңіз. Смартфонға үнемі қарағыңыз келетінін қалай тоқтатуға болатыны жөнінде олардан кеңес алсаңыз да болады.
5. Прогрессті бағалаңызЦифрлық детоксикацияны бастағаннан бірнеше күн өткен соң, оны қалай жалғастырып жатқаныңызды тексеріңіз. Бір цифрлық әдетті екіншісіне айырбастамауға тырысыңыз. Мысалы, егер сіз Facebook қолдануды тоқтатып, содан кейін Instagram-да көп уақыт өткізуді бастасаңыз, әлеуметтік желілерді толығымен жою қажет болуы мүмкін.
6. Ұзақ мерзімді перспективалар туралы ойланыңызСандық детокс кезінде сіз бетпе-бет келетін артықшылықтар мен кедергілерге назар аударыңыз. Үш сағат қатарынан жаңалықтарды көруді тоқтатқанда не болды? Facebook немесе Instagram-ды пайдаланбаған кезде не сезіндіңіз? Бұл сіз күткеннен жеңіл болды ма, әлде керісінше, қиын болды ма? Содан кейін өзгерістердің белгілі бір аспектісін болашақта сақтағыңыз келетін-келмейтінін шешіңіз. Мысалы, отбасылық ас кезінде ешкім сандық медиа қолданбайтын отбасылық ереже жасаңыз.
Цифрлық детокс өз уақытыңыз бен энергияңызды қалай жұмсайтыныңызға жауапкершілік алудан тұрады және неге назар аударасыз. Бұл сізге маңызды емес әдеттерден арылуға және жаңа, мағыналы және пайдалы әдеттер құруға көмектеседі.
Пікірлерді оқыңыз, сұрақтар қойыңыз, өзіңізге ыңғайлы кез келген тәсілмен барлық мамандықтардағы дәрігерлерге қабылдауға жазылыңыз:
