Біз дүкенде тамақ өнімдері жапсырмасындағы жазуларды мұқият қарап үйрендік, сатып алмай тұрып. Шұжықтар немесе құрамында консерванттар, дәм күшейткіштер, жасанды бояғыштар көп болатын ірімшіктерді алмауға тырысамыз. Бірақ ең табиғи және пайдалы өнімдердің өзінде күтпеген қауіп бар. Бұл микропластик.
Микропластика — бұл ұсақ пластмасса бөлшектер. Олар пластикалық қаптаманы пайдаланғанда пайда болады. Сөмкелер, банкалар, ораулар, бөтелкелер және контейнерлер тозып, өте ұсақ бөлшектерге бөлінеді.
Жылына шамамен 320 миллион тонна пластик өндіріледі. Пластиктің көп бөлігі – 60% – азық-түлік пен сусындарды қаптауға пайдаланылады. Бұл пластмассалардың құрамында көптеген химиялық заттар бар: тұрақтандырғыштар, майлағыштар, толтырғыштар, қатайтқыштар және пластификаторлар.
Қоршаған ортаның, мысалы күн сәулесінің әсері, микротолқынды пештегі қыздыру, қайта пайдалану, соққылар мен үйкеліс пластиктің микроскопиялық фрагменттерге ыдырауына әкеледі, олар тағамға енеді.
- Бисфенол А (BPA) - өндірушілер бұл затты ең танымал пластмассаларды өндіру үшін немесе қатайтқыш ретінде пайдаланады.
- Диоксин - гербицидтер мен қағаз ағартқыштарының жанама өнімі.
- Фталаттар: олар пластмассаларды икемді, мөлдір әрі берік етеді және көптеген тағамдық қаптамалардың құрамында кездеседі.
- Полиэтилен және полипропилен - олар қаптаманы жеңіл және берік етеді. Бұл ең таралған пластмасса түрі, оны жер шарындағы кез келген нүктеде және, әрине, өнімдерде табуға болады.
Микропластик тұрақтандырғыштар, майлағыш заттар, толтырғыштар, пластификаторлар, қатайтқыштар және адам организміне улы басқа да заттарды қамтиды. Бұл қалай жұмыс істейді?
1. Гормондарды бұзады
Ғалымдар пластик қаптаманы өндіру үшін қолданылатын кем дегенде 15 химиялық зат эндокриндік жүйенің бұзғыштары екенін есептейді. Құрылымы жағынан бұл заттар эстроген, тестостерон және инсулин сияқты гормондарға ұқсас, оларды имитациялайды және олардың табиғи функцияларын бұзады. Бұл денсаулыққа қолайсыз салдарларға әкеледі және созылмалы аурулардың қаупін арттырады.
Ерлер де, әйелдер де бедеулігінде бисфенол А-ның рөл атқаратындығын және поликистозды овариумның дамуында әсер ететіндігін дәлелдейтін зерттеулер бар. Бисфенол А қолдану арқылы сусындарға арналған пластикалық бөтелкелер, соның ішінде бала бөтелкелері дайындалады.
2. Созылмалы аурулардың қаупін арттырады
Микропластиктің ұзақ уақыт әсер етуі 2 типті қант диабетінің, жүрек ауруларының, қабыну процестерінің дамуына ықпал етеді. Кейбір ғалымдардың пікірінше, микропластик ағзаға дұрыс тамақтанбау сияқты қауіпті әсер етеді.
3. Иммунитетті төмендетеді
Микропластиктің әсерінен болатын қабынудың күшеюі ішек жағдайының нашарлауына және соның салдарынан иммунитеттің әлсіреуіне әкеледі.
Ішек иммунитетте маңызды рөл атқарады — ағзаның иммундық жасушаларының 80%-ға дейінгі бөлігі ішекте орналасқан. Әрине, ішек денсаулығына әсер ететін кез келген жағдай иммундық жүйенің денсаулығына да әсер етеді. Ішектегі микропластиктің тұрақты әсері иммундық жасушаларды зақымдап, дисбиоз — «жаман» бактериялардың шамадан тыс өсуін тудырады. Сонымен қатар, микропластиктің бетінде иммунитетті бұзатын зиянды бактериялар болуы мүмкін.
Микропластикті өмірімізден толығымен жою екіталай, бірақ оның мөлшерін азайту әбден мүмкін.
Міне бірнеше кеңестер:
1. Жоғары деңгейде өңделген өнімдерді шектеу
Гамбургерлерді, жартылай фабрикаттарды, картоп фриді, балмұздақты, газдалған сусындарды және консервілерді жақсы көретін адамдардың ағзасында фталат микропластикасының деңгейі жоғары болады. Балаларда бұл деңгей ересектерге қарағанда әлі де жоғары.
Толық өнімдерді және минималды өңдеуден өткен өнімдерді жиірек таңдаңыз және жоғары өңдеуден өткен өнімдерді өз рационыңыздан шектеңіз немесе шығарыңыз.
2. Экологиялық қаптаманы таңдаңыз
Экологиялық таза қаптаманы пайдалану азық-түліктердегі микропластиктің әсерін және миграциясын азайтады.
Шыны ыдыстар, тот баспайтын болаттан жасалған суға арналған ыдыстар, бамбуктан жасалған ланч-бокстар мен ыдыстар, күріш қауызының ыдыстары мен кубоктары — барлығы қолжетімді шешім.
3. Шыны немесе тот баспайтын болаттан жасалған бөтелкелерді пайдаланыңыз.
Микропластиктің әсері пластик бөтелкелерден су ішетін адамдарда шыны бөтелке қолданатын адамдарға қарағанда екі есе жоғары.
Жылулық әсері және бөтелкедегі суды ұзақ уақыт сақтау пластик қаптамадан микропластиктің тағамға және суға түсуін арттырады.
Микропластиктің зиянын азайту үшін, бір рет қолданылатын бөтелкелерді әйнек немесе тот баспайтын болаттан жасалған бөтелкелерге ауыстырыңыз.
Пікірлерді оқып, сұрақтар қойып, барлық мамандықтар бойынша дәрігерге кез келген ыңғайлы әдіспен жазылыңыз:
TopDoc.me сайтында орналастырылған ақпаратты өзін-өзі диагностикалау және өзін-өзі емдеу үшін пайдалануға болмайды. Кез келген аурулар немесе мазалайтын симптомдар болған жағдайда емдеуші дәрігеріңізге жүгініңіз. TopDoc.me сайтындағы ақпарат дәрігердің көзбе-көз кеңесін алмастырмайды және тек ақпараттық-анықтамалық сипатқа ие.
